17. Yüzyıl Osmanlı’sında Siyasi, İktisadi, Sosyal, Hukuki Hayat ve Şeyhülislam Balizade Mustafa Efendi'nin Fetvaları

Fetva kitapları, sorulan soruya, kısa özlü cevap verme yöntemiyle fıkıh öğretiminin en işlevsel bir türünü oluşturmaktadır. Malum isticvap/soru-cevap yöntemi, en kolay öğrenme metotlarından biridir. Fetva gelene- ğinde fetvanın cevabı, muhatabın durumuna göre bazen gerekçeli, bazen gerekçesiz olabilmektedir. Her iki halde de kısa bir açıklama ile yetinildiğinden fetva kitaplarına da zamanla şerhler yazılmıştır. Fetva kitapları aynı zamanda bulunduğu dönemin sosyal, iktisadi, siyasi, hukuki özelliklerinide taşır. Bu çalışmamızda Osmanlı’nın 17. Yüzyılının sosyal, iktisadi, siyasi, hukuki hayatını ve 51. Şeyhülislamı Bâlîzâde Mustafa Efendi’nin fetvalarını ele aldık. Fetvaları tasnif ederek gerekçelerini, dayandığı hükümleri kaynaklardan verdik. Fetva verirken Hanefi mezhebindeki özel tercihlerini belirlemeye, devrin olaylarıyla fetvalar arasında ilgi kurmaya çalıştık. Eserimizin, Şeyhülislam Bâlîzâde Mustafa Efendi ve fetvaları hakkında ilk müstakil çalışma olması yönüyle kayda değer olduğu kanaatindeyiz. Ayrıca fıkhın ana konularıyla ilgili uygulamaya dönük örnek fetvalar ve açıklama- ları içermesi, Osmanlının 17. Yüzyılı örneğinde ülkenin sosyal, siyasi,iktisadi ve hukuki hayatı hakkında özet bilgiler vermesi de kitabın diğer özellikleridir.