Bu çalışma geçmişte Müslüman toplumların ilâhî yaratılışın bir gereği olarak gördükleri farklı din mensuplarına sağladığı hoşgörü ve farklılıkları olduğu gibi kabul etme temel düşüncesiyle Mecûsîler özelinde yaşanmış tarihsel bir tecrübe ve gerçekliği kaynaklar çerçevesinde ortaya koymaya çalışmaktadır. Abbâsîlerin kuruluşundan Moğol istilasına kadar devam eden süreçte Müslümanların diğer din mensupları çerçevesinde Mecûsîlerle yaşadığı tarihi tecrübeyi ele almak aynı zamanda günümüz Mecûsî/Zerdüştî/Parsî toplum- larının ilgili dönem tarihlerinin ortaya konulması açısından da önemlidir. İslâm hâkimiyeti altında yüzyıllarca yaşayan Mecûsîler, Yahudi ve Hristiyanlara tanınan dinî ve hukukî haklara zimmî konumlarıyla benzer şekilde sahip olmuşlardı. Bu sayede dinlerinin gereklerini yerine getirebilmiş, âteşkedelerini muhafaza edebilmiş, can ve malları İslâm devletinin koruması altında güvenle yaşamışlardı. Dolayısıyla farklı dine mensup olmalarından dolayı baskı görmemişler, asimilasyona uğramamışlar ve tehcire zorlanmamışlardır. İslâm hukukunun kendilerine sağladığı alan içinde Müslüman toplumla kaynaşmış bir şekilde kendi hayatlarını idame ettirmişlerdir. Hatta özellikle Mecûsîlik için bir rönesans kabul edilen bu dönemde oluşturulan tedvin ve telif edilen çok sayıdaki eser günümüze kadar ulaşmıştır. Dolayısıyla Abbâsîler döneminde Mecûsîler İslâm toplumunun önemli bir dinî ve kültürel parçası olarak varlıklarını sürdürmeye devam etmişlerdir. Günümüz araştırmacıları için belki de bize düşen görev, bu tarihi tecrübeyi tüm dünyaya tanıtmak, farklılıkların kültürel zenginliğin kanıtı olduğunu vurgulamak ve farklılıkları yok sayma yerine hukuk çerçevesinde farklılıkların kendilerini tanımladıkları gibi kabullenmek olduğunu belirtmektir.
