Şirketlerde kurumsallaşmanın ve şeffaflığın sağlanabilmesi için anonim ortaklıklarda pay sahiplerinin bilgiye erişimini sağlamayı amaçlayan bilgi alma ve inceleme hakkı ile özel denetim isteme hakları önemli bir yere sahiptir. Anonim Ortaklıklar Hukuku, pek çok menfaat ihtilafını içinde barındırmaktadır. Anonim ortaklıklarda yöneticiler kendilerine ait olmayan bir malvarlığı üzerinde söz sahibidirler. Ancak bu malvarlığının ekonomik ve gerçek maliki olan pay sahiplerinin bu malvarlığı ile ilgili bilgi almak istemesi pay sahiplerinin en temel hakkıdır.
Bu nedenle pay sahiplerinin bu malvarlığının nasıl yönetildiği, ortaklığın içinde bulunduğu ekonomik durumun nasıl olduğu ve şirketle ilgili yatırımların akıbeti hakkında bilgi sahibi olmak istemeleri onların en tabii hakkı olup, bu bilgi ihtiyacını da bilgi alma ve inceleme haklarını kullanarak elde etmeye çalışırlar. Ancak bilgi alma ve inceleme hakkının tatmin edici olmaması durumunda pay sahibine bilgiye ulaşma imkanı veren en önemli bir diğer hak da özel denetim isteminde bulunmaktır. Özel denetim kurumunun amacı da bu zıt menfaatleri uzlaştırmaktır.
Tüm bu bilgiler ışığında, özel denetim kurumu ele alındığında, özel denetimin öncelikle bir denetim hakkı olarak nitelenmesinde isabet olup olmadığı, özel denetimin bir talep mi yoksa istem mi olduğu, mahkemeye yapılan özel denetim isteminin usuli bakımdan nasıl değerlendirilmesi gerektiği sorusu, özel denetçi ile anonim ortaklık arasındaki ilişkinin hukuki niteliğinin tespiti, özel denetim ile bilgi alma hakkı arasındaki ilişki bakımından ortaya çıkan sorunsallar, özel denetime ilişkin genel kurul kararının iptali meselesi, özel denetçinin sır saklama yükümlülüğü bağlamında gündeme gelen tartışmalar, özel denetim raporunun ne şekilde nitelendirilmesi gerektiği meselesi gibi, farklı görüşlerin ileri sürüldüğü birçok sorunsalın bulunması, bizi özel denetim konusunu incelemeye sevk etmiştir.
