Artvin ve Erzurum’daki Gürcü Dini Mimarisinde Süsleme

Anadolu’nun diğer bölgelerinde olduğu gibi Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde de, Ortaçağda Hıristiyanlık ve akabinde İslamiyet’i kabul eden çeşitli medeniyetlerin hüküm sürdüğü görülmektedir. Tarihi kaynaklara göre “Tao-Klarceti” olarak bilinen ve Artvin, Erzurum, Ardahan ve Kars illerini kapsayan bölgede, başta Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) olmak üzere, İran (Pers-Sasani) ve daha sonra da Gürcü Bagratlı Hanedanlığı’nın (8-14. yy.) hâkimiyet kurduğu ve bunu mimari ve sanat alanında da görünür kıldıkları gözlenmektedir. Hıristiyanlığın bölgeye yayılmasından sonra kültürel doku belirginleşmiş ve Bagratlılar döneminde Tao-Klarceti’de inşa edilen anıtsal yapılar, günümüze önemli bir kültürel miras olarak kalmıştır. Bagratlı dönemine tarihlenen birçok manastır ve kilise yapısının mevcut olduğu çeşitli araştırma ve yayınlarla bilinse de; bu yapılarda dikkat çeken ve özgün bir üslupla tasvir edilmiş plastik bezemelerin, günümüze kadar doktora tez seviyesinde, detaylı olarak incelenmedikleri görülmektedir. Bu çalışmamızda, Tao-Klarceti’de bulunup Bagratlı dönemine tarihlenen ve günümüze kadar sağlam gelebilmiş dini mimari yapılar analiz edilmiş ve bu yapılar üzerinde yer alan plastik tezyinat tespit edilerek değerlendirilmiştir.