Avrupa Birliği Düzenlemeleri ve Sınai Mülkiyet Kanunu'ndaTasarımların Hükümsüzlüğü

SMK'nın tasarımlara sağladığı korumanın ele alınış biçiminde Avrupa Birliği metinlerinin ve özellikle Topluluk Tasarım Tüzüğü'nün dikkate alındığı açıktır. Hakkın konusu, koruma şartları ve hükümsüzlük nedenleri, Tasarım Tüzüğü ile büyük benzerlik arz etmektedir. Çalışmada, tasarımların hükümsüzlüğüne ilişkin AB düzenlemeleri ve SMK arasındaki önemli farklılıkların ortaya konulması ve SMK'nın diğer sınai mülkiyet haklarının hükümsüzlüğüne ilişkin hükümleri ile tasarımların hükümsüzlüğüne ilişkin düzenlemelerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Nitekim tasarımların hükümsüzlüğünün, Tasarım Tüzüğü'nden ve diğer sınai mülkiyet haklarının hükümsüzlüğünden farklılık arz eden yönleri bulunmaktadır. Özellikle tescilsiz tasarımların hükümsüzlüğü, diğer sınai mülkiyet haklarının hükümsüzlüğünden ayrılmaktadır. Zira tescilsiz tasarımlarda hükümsüzlük, tasarımın sicilden terkini sonucunu doğurmamaktadır.

Sınai mülkiyet hukukunda hükümsüzlük; sınai mülkiyet hakkını, kanunda yer alan sebeplerle ve eğer tescilli bir haksa terkini sonucunu da doğuracak şekilde, geçmişe etkili olarak ortadan kaldıran bir geçersizlik kararıdır. SMK m. 77 tasarımın hükümsüzlük nedenlerini, m. 78 hükümsüzlük talebini ve m. 79 hükümsüzlüğün sonuçlarını düzenlemiştir.

Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin sonuçların; tasarım tescilli bir tasarımsa ve somut olayda SMK m. 77/1-a'da yer alan hükümsüzlük nedenleri gerçekleşmişse, tasarım yayımına itirazın kabul edilmesi veya itirazın reddedilmesi hâlinde YİDK kararının iptali davası yoluyla da sağlanması mümkündür. Elbette ki sonuçların elde edilebilmesinin esas yolu, tasarımın hükümsüzlüğü davasıdır. Bu çalışma da hükümsüzlük nedenlerinin yanı sıra, YİDK kararının iptali ve tasarımın hükümsüzlüğü davası da incelenmiştir.