Azerbaycan Türkçesi Fonotiği

Prof. Dr. Fahrettin Veyselli’nin eserinde en gelişmiş Türk yazı dillerinden biri olan Azerbaycan Türkçesinin fonetik yapısı, kendine özgü fonolojik sistemiyle ele alınmıştır. Akraba olmayan Rus ve Alman dilleri, kısmen de İngilizce ve diğer çeşitli dünya dilleri verileriyle karşılaştırmada uygun ses-dil ve somut konuşma-prozodi örneklendirilmeleriyle incelenmiştir. Ses sistemi, çeşitli sesbilgisel oluguları (ünlüler, ünsüzler vb.) ve sesbirimsel olaylarıyla (prozodi, tonlama vb.) eş zamanlı olarak belirtilmiştir. Hem ses bilgisel hem de ses birim bilimsel özellikler paralel olarak irdelenmiştir. Konuşma zinciri ve ortamı, sözcelerine göre çağın en modern fonetik-fonolojik çalışmaları düzeyinde değerlendirilmiştir. Yazar, ortaya konulan meselelere ilişkin kendine özgü bir bakış açısı sergileyebilmiştir. Çünkü Azerbaycan Türkçesi fonetik sisteminin deneysel olarak incelenmesinde dönemin en gelişmiş teknik olanaklarından, çeşitli ses ölçme cihazlarından yararlanmıştır. Görüş ve yorumlarını kanıtlamak için Bakü, Petersburg ve Berlin Üniversiteleri fonetik laboratuvarlarında yaptığı araştırmalarına, Azerbaycan Türkçesinin özgün ses özelliklerine ve uygulamalı dilcilikte çok yaygın olarak atıfta bulunan matematiksel-istatistiksel yöntemlere dayanmıştır.