Bilimsel Araştırma Süreçleri

Yöntem, bilimsel bilgi elde etme sürecinde, araştırmacılara araştırmanın “nasıl” yapılması gerektiğini sistematik olarak sunan bir yol haritasıdır. Yöntem, ”nasıl” sorusuna yanıt verirken, araştırma teknikleri ise bu amaca ulaşmak için kullanılan araçların tümüdür. Yıllar önce Atatürk Üniversitesi için yazdığım yöntemle ilgili bir bölüm, bu çalışmanın ilham kaynağı olmuştur. O zaman fark ettim ki; İlahiyat alanında çalışan akademisyen ve akademisyen adaylarının oldukça fazla bilgi birikimleri ve ulaşabilecekleri pek çok kaynak vardı. Ancak yaptığım pek çok makale ve tez değerlendirmelerinde, ayrıca sosyal bilimlerde bizzat girdiğim yöntem, teknik ve etik derslerindeki gözlemlerimde dâhil, akademisyenlerin ve akademisyen adaylarının sosyal bilim mantığını, yöntemini ve tekniklerini ya taklit yoluyla kullandıklarını, ya da neredeyse hiç bilmeden yol almaya çalıştıklarını gördüm. Bunun yanında, sadece bir kısmının farkında olarak çalışmalarını yürüttüğünü tespit ettim. Oysa yapılan her bir çalışmanın mutlaka bir yöntemi olmalı, bir bilimsel geleneğe yaslanmalı veya onu eleştirmeyi amaçlaması gerekir. İşte bilimsel araştırma süreçleri kitabının en temel amacı; araştırmaya giden bu yolda tıkalı olan dehlizleri bir bir açarak tünelin sonuna varmaktır diyebiliriz. Aslında yolun tıkalı olması, baştan bilimsel tutum, yöntem ve nasıl araştırma yürütüleceği bilgisinin olmamasından ya da bilgiyi araştırma sürecine uyarlayamamaktan kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak yürünecek bu yol, kısa ve bir anda bitecek bir süreç değildir; aksine“ bilimde varılan her aşama, uzun bir yolculuktaki konaklama yeri” gibidir.