Bir Kadınefendinin Masraf Defteri

Adilşah Kadın, 3. Mustafa’nın üçüncü kadını, Beyhan ve Hatice Sultan’ın ise annesidir. Padişah eşi olarak, Harem-i Hümâyûn hiyerarşisi içinde önde gelen, kendi maiyeti ve özel dairesi bulunan bir kadın kimliğine sahiptir. Hanedan ailesinin hayırsever bir mensubudur ki bunun açık göstergesi olarak, ömrünün sonlarına doğru, ölümünden yaklaşık sekiz yıl önce, kurduğu vakfı zikredebiliriz.

Elinizdeki kitap, Adilşah Kadınefendi’nin gerek kişisel gerekse dairesinde yaşayan kişilerin çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapılmış harcamaların kayıtlarını içeren, 18. yüzyılın ikinci yarısına ait masraf defterine dayanmaktadır. İç kapağında “Sa‘âdetlü Kadınefendi’nin” mecmuası olarak tanımlanmış defter, tam olarak 1760-1784 yıllarını kapsamaktadır. Ev eşyalarından kumaş türlerine, gıda maddelerinden sofra takımlarına, süs eşyalarından kızlarının oyuncaklarına kadar oldukça zengin bir içeriğe sahip defter, seçkin bir saraylının gündelik hayatını, maddî dünyasını büyük ölçüde yansıtmaktadır.