Bir Yurttaş Yaratmak Muasır Bir Medeniyyet için Seferberlik Bilgileri 1923-1950

Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık etkinliği olarak Cumhuriyet’in 75. yıldönümü için düzenlenen sergi bir ulus devletin oluşum sürecinde birey olarak yurttaş, ya da eski kullanım biçimiyle vatandaş kimliğinin oluşumunu ve Cumhuriyet’in yurttaş örüntüsü üzerine inşasını gündeme getiriyor.

Osmanlı’nın reayadan, Tanzimat’la ahaliye, II. Meşrutiyet’le birlikte halka yönelişi, birey düzeyinde de benzer bir çizgiyi izlemiştir. Kuldan ferde, fertten ise yurttaşa varılmıştır. Toplum ve birey arasındaki bu birliktelik aslında çağdaş bir toplumun genelinde izlediği ana çizgidir.

Cumhuriyet’e yöneliş beraberinde örgütlü toplum anlayışı ve hak ve özgürlükle donanımlı bir yurttaş kimliğini getirmiştir. Bir başka deyişle “sivil toplum“a yöneliş, uluslaşma süreciyle uyum içerisinde yürümüş, Tanzimat sonrası kristalleşmeye başlayan bir dizi temel hak ve özgürlükler kulu bireye dönüştürmüştür.

Anayasal bir düzen olan meşrutiyetle birlikte kamuoyunun oluşumu ve siyasetin genişlemesi vatandaş kimliğini ortaya çıkarmıştır. Meşrutiyet seçimlerinde ünlü hatipler vatandaşlara seslenir. Bundan böyle siyasi ve bir ölçüde toplumsal-ekonomik hak ve özgürlüklerle donatılmış yeni bir kimlik ortaya çıkmaya başlamıştır...