Bu çalışmada, Kafkasya’dan 1864’te zorunlu göç sonrası Samsun Alaçam İlçesi Karlı ve Sarılık köylerine taşınmış olan Çerkes halk kültürününe ait yöresel, folklorik özelliklerin, gelenek, göreneklerin, törensel uygulamaların ve ritüellerin Alaçam coğrafyasındaki durumu incelenmiştir.
Çerkesler, geleneksel Kafkas kültürüne ait özellikleri göçle gelip yerleştikleri bölgede korumaya ve yaşatmaya çalışmaktadırlar. Geçiş dönemlerine ait doğum, evlenme ve ölüm gelenekleri yerleştikleri bölge halkıyla etkileşim ve kültürleşme sonucunda değişime uğramakla birlikte büyük ölçüde yaşatılmaya çalışılmaktadır. Bölgeye yerleşen ilk kuşaklar, yerleşim yerlerini dışa kapalı köyler halinde oluşturmuşlardır. Bu durum geleneksel halk kültürü özelliklerini korumaları bağlamında önemli etkiye sahip olmuştur. Özellikle 1950’li yıllardan sonra Türkiye’de geniş kitlelere hitap eden ve yayılım gösteren Çerkes dernekleri, sosyal ve kültürel alanda önem arz eden faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu anlamda Çerkes kültürü, kapalı köy yaşantısından kentsel alana taşınarak varlığını sürdürme çabasındadır. Her yıl 21 Mayıs’ta Türkiye’de Kocaeli-Kefken ve İstanbul-Taksim başta olmak üzere birçok ilde, anavatanda ise Kabardey-Balkar Cumhuriyetinin başkenti Nalçik’te düzenlenen Sürgün Anma Törenleri Çerkes halkının kimliğini, kültürünü koruma ve yaşatma çabasının kamusal alanda ifadesidir.
Bugünün Türkiye’sinde yaşayan Çerkesler kültürlerine özgü yemekleriyle, danslarıyla, misafirlik ve saygı kavramını önceleyen pratikleriyle bilinmektedir. Kültürel renkleriyle birlikte Türkiye’de iyi yurttaş olma çabasındadırlar. Bu çalışmanın Çerkes toplumuna ve folkloruna katkıda bulunacağını umut etmekteyiz.
