“Siz hangisi olmayı tercih edersiniz? Etkili biri mi, yoksa bir dâhi mi? Çoğumuz dâhi olmak ister ancak bunun erişilemez olduğunu düşündüğünden etkili olmakla yetinir. Bu müthiş kitap, dâhilerin gizli alışkanlıklarını ortaya koyarak aslında dehanın her birimizin içinde var olduğunu anlatıyor.”—Francesca Gino
Da vinci. Shakespeare. Mozart. Beethoven. Edison. Curie. Einstein. Picasso. Jobs. Çoğumuz için “dâhi” kelimesi, katkıları toplumu geri dönülmez şekilde dönüştüren bu ikonik figürleri çağrıştırıyor. Üstelik günümüzde kendi dâhiliğimizden başlayıp dâhi çocuklar yetiştirmeye, IQ testlerinden yetenek geliştirme kurslarına hepimiz dehanın kapılarını zorluyoruz. Ancak Beethoven sayıları toplarken zorlanırdı, çarpma ve bölmeyi ise hiç öğrenmedi. Edison kendisinden bahsederken “Sınıfımın sonuncularındandım,” demişti. Einstein beş kişilik fizik bölümünü dördüncü bitirdi. Picasso alfabedeki harflerin sırasını hatırlayamazdı ve rakamları bir resmi temsil ediyormuş gibi algılardı. Jobs’ın lise not ortalaması 2.65’ti.
Peki, tüm bunlar bugün başarı kriterlerimiz hakkında ne söylüyor? Batı kültürünün dönüştürücü dehaları tam tersini yapmışken çocuklara neden kurallara göre davranmayı ve oynamayı öğretiyoruz? Ve deha nedir gerçekten?
Yale Üniversitesi’nin oldukça popüler “Dehanın Doğasının Keşfi” dersinin yaratıcısı Profesör Craig Wright, çocuksu merakın peşini bırakmamaktan yaratıcı uyumsuzluğa, istikrarlı çalışmadan takıntıya, meselelere bakış açımızdan şansa ve cinsiyetin başarıya etkisine kadar dehanın 14 temel özelliğine eğilerek dünyayı değiştiren parlak beyinlerden neler öğrenebileceğimizi araştırıyor.
Bu kitabı okumak sizi muhtemelen dâhi yapmayacak. Öte yandan, sizi hayatınızı nasıl yönlendirdiğiniz, çocuklarınızı nasıl yetiştirdiğiniz, gittikleri okulları nasıl seçtiğiniz, paranızı ve zamanınızı nasıl kullandığınız, demokratik seçimlerde nasıl oy verdiğiniz, en önemlisi de nasıl yaratıcı olunabileceği hususlarında düşünmeye zorlayacak. Kim bilir belki bu kitabı dikkatli bir şekilde okursanız sizin de dünya görüşünüz değişir…
