Sesinden a^deta bir do¨nemin ruhu yansıyan bir isimdi Denizkızı Eftalya: Bogˆazic¸i’nin ta kendisiydi, nefesiydi; Bogˆaz’da yankılanan, plaklara kaydedilen sesi bir do¨nemin egˆlence yas¸amına damga vurmus¸tu. Bilen Is¸ıktas¸, kapsamlı aras¸tırması Denizkızı Eftalya’da Tu¨rkiye’nin ilk assolistinin yas¸am o¨yku¨su¨ndeki sis perdesini aralıyor, birc¸ok yeni belge ve bilgiyi go¨zler o¨nu¨ne seriyor: Bir Rum kızı nasıl en bu¨yu¨k yıldızlardan birisi haline geldi? Nasıl bir mu¨zik c¸evresine sahipti? Osmanlı’nın c¸o¨zu¨lu¨s¸u¨nden Cumhuriyet’in modernles¸me su¨recine uzanan gu¨nlere nasıl tanıklık etmis¸ti? Do¨nemin sosyal, ku¨ltu¨rel arka planında, gu¨ndelik yas¸amında neler oluyordu? Denizkızı Eftalya portresinin nasıl bir zeminde s¸ekillendigˆini ortaya koyan Is¸ıktas¸, Tu¨rkiye’deki egˆlence ve mu¨zik du¨nyasındaki degˆis¸imi de onun u¨zerinden okuyarak c¸ok boyutlu bir c¸alıs¸maya imza atıyor. Huzurunda defalarca konser verdigˆi Mustafa Kemal Atatu¨rk’ten Na^zım Hikmet’e, Safiye Ayla’dan Afife Jale’ye, sazendelerden gazetecilere onlarca kis¸inin Eftalya’yla kol kola bir resmigec¸idini sunuyor. Yas¸arken efsaneye do¨nu¨s¸mu¨s¸ Denizkızı Eftalya’nın go¨lgede kalmıs¸ yas¸amının panoraması...
“Bilen Is¸ıktas¸’ın kapsamlı ve incelikli aras¸tırması sayesinde efsunlu Denizkızı’nın yas¸amına yoldas¸lık ederek onun sihrinden bir parc¸ayı kendi yas¸amlarımıza katıyoruz. Dahası, bu yas¸amı go¨ru¨nmezlikten kurtaran yazarın umudunu paylas¸arak Eftalya’nın sesinin Ege’nin iki yakasındaki halkların dostlugˆunda yankılanacagˆını du¨s¸lu¨yoruz.”
Prof. Dr. Fatmagu¨l Berktay
