“Âdem pervanedir, şimdi ayıp kalktı. Riya şimdi moda. Moda olan mekruh şeyler de elbet hep hüner, marifettir. Bak, hayır ehli görünmek, riya yolunda en faydalı oyun, riyakâr sanatı muteber ve muhteremdir,” der Ahmed Vefik Paşa’nın tercümesinde Don Civani.
“Böyle, insanlar birbirleriyle hep riya yüzünden hoş geçinmekte, adı da muhabbet. Her yerde riyakârlık çirkefi, hainlik ve nifak ve zor irtikâbı. Eh, dayanamam artık, kızarım. Beşer zümresin reddeylemeye niyet kılarım,” sözleriyle isyan eder bu duruma Alsest de Paşa’nın başka bir tercümesinde.
Molière’in ünlü eserleri Don Juan ve Le Misanthrope’un başkahramanları olan bu iki karakter, insanoğlunun zıt kutuplardaki iki ayrı yüzünü temsil eder. Don Juan etrafındaki herkese karşı yalancı, namussuz, riyakâr ve hain iken Alceste doğrucu, namuslu ve sadıktır. Her iki oyunda da iyi ile kötü amansız bir mücadeleye girişir. Sonunda maskeler düşer, gerçekler tüm çıplaklığı ile ortaya çıkar ve suçlular cezalarını bulurlar. Fakat kazanan kimdir? Cevap çok açıkmış gibi görünse de satır aralarında, aslında okuruna göre değişir.
Öte yandan Molière kadar hayal gücü, ifade zenginliği, insan tabiatını güçlü ve zayıf yönleriyle yansıtma kabiliyeti bulunan Ahmed Vefik Paşa yaptığı tercümelerde hem metinlerin asıllarını korumayı hem de yepyeni özgün eserler meydana getirmeyi başarmıştır. Dil üstündeki hâkimiyeti ve yerelleştirme becerisi sayesinde edebiyatımızda önemli bir yer edinen tercümeleri daima büyük keyif ve lezzet vermiştir. Dileğimiz elinizdeki kitap için de aynısının geçerli olmasıdır.
