“Parayla is¸ yaptıgˆı ic¸in, esnafın kaybedecekleri vardır. Esnaf, is¸c¸i gibi degˆildir. I·s¸c¸i politize olabilir c¸u¨nku¨ is¸c¸inin zincirlerinden bas¸ka kaybedecek bir s¸eyi yoktur. Ancak esnafın zincirlerinden bas¸ka kaybedecekleri vardır. Esnafın kendini iyi hissedebilmesi ic¸in devlete ihtiyacı vardır. (...) Esnaf ku¨c¸u¨k sermayesini korumaya c¸alıs¸ırken korkuları ile hareket eder. Bu yu¨zden iktidara hep yakındır. I·ktidarla iyi gec¸inmeye c¸alıs¸ır; ama iktidarın uyguladıgˆı ekonomi politikaları benim gelis¸imime katkı sagˆlar mı du¨s¸u¨nmez.”
Müge Neda Altınoklu, Ekmek, Du¨kka^n, Devlet’te Tu¨rkiye’de esnafın sınıfsal konumunun 1980’lerden itibaren hızlanan do¨nu¨s¸u¨mu¨nu¨ inceliyor. Haksız rekabet ve magˆduriyet duygusunun agˆırlas¸tıgˆı, “Dayanacak gu¨cu¨mu¨z kalmadı” serzenis¸inin rutinles¸tigˆi bir su¨rec¸te, esnafın kendisini nasıl konumlandırdıgˆına bakıyor. Bir zamanlar “Hırdavatın Paris’i” denen I·stanbul Pers¸embe Pazarı o¨rnegˆinde, somut deneyimi go¨zleyerek...
Esnafın konumunu, bir yandan, Altınoklu’nun tanımıyla “sermayeye ragˆmen sermaye ic¸inde” olmanın c¸elis¸kisi belirliyor. Sermaye sahibi, fakat sanayicilere ve mali^ sermayeye nazaran son derece kırılgan olan esnaflar, c¸ok zaman “Nerede bu devlet!” isyanının da so¨zcu¨su¨ oluyorlar. “Devletsiz esnaf, esnafsız devlet olmaz” so¨zu¨, esnaf ideolojisinin tas¸ıyıcı su¨tunlarından biri...
Altınoklu, esnaf kitlesini tekil ve tekdu¨ze go¨rmenin yanlıs¸lıgˆına dikkat c¸ekiyor. Uyum egˆiliminin yanı sıra hos¸nutsuzlukları ve direnis¸ stratejilerini de go¨z ardı etmemek gerektigˆi kanısında.
