ÖN SÖZ
Değerli Okuyucularımız,
Her geçen gün yeni bilgi ve teknolojilerin gündemimizdeki yerini alması sayesinde,
eğitim camiasında ve genel olarak toplumda formal eğitim-öğretim faaliyetlerinin
söz konusu gelişmelere yöndeş biçimde güncelleştirilmesi gerektiği
bilinci oluşmaktadır. Asıl amacı öğretmen yetiştirmek olan eğitim-öğretim faaliyetleri
konusunda oluşan bilincin, eğitim sistemimizde köklü bir geleneğe ve
1921’lerden bugüne kadar neredeyse bir asırlık geçmişe sahip olan Millî Eğitim
Şuraları ile öğretmen yetiştiren kurumların bağlı olduğu Yükseköğretim Kurulu
(YÖK) çalıştayları’nda gerçekleştirilen çalışmalara yön verdiği söylenebilir. Bu
bağlamda, son iki şuradan 2010 yılında yapılan 18. Milli Eğitim Şurasında Öğretmenin
Yetiştirilmesi, İstihdamı ve Mesleki Gelişimi ve 2014 yılında yapılan
19. Milli Eğitim Şurasında ise Öğretmen Niteliğinin Artırılması konuları, önemli
gündem başlıkları arasında yer almıştır. Benzer şekilde, günümüze yakın tarihlerde
6 ve 20 Ekim, 14, 26 ve 29 Aralık 2017 ile 13-14 Şubat ve 16 Mart 2018 tarihlerinde
YÖK’te gerçekleştirilen çalıştaylarda öğretmenlerin mesleki gelişiminin
sağlanmasına yönelik öğretmen yetiştirme programlarında kalite ve akreditasyon,
kapsayıcı eğitim ve öğretmenlik konuları görüşülmüştür. Süregelen zaman sürecinde
öğretmen yetiştirmeyle ilgili olarak 10. Kalkınma Plânı (2014-2018), Millî
Eğitim Bakanlığı (MEB)’in Stratejik Plânı (2015-2019), Türkiye Yükseköğretim
Yeterlikler Çerçevesi, Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Bilimleri Alan Yeterlikleri
gibi bazı resmî belgeler yayımlanmıştır. MEB tarafından son dönemde gerçekleştirilen
yeniden yapılandırma ve güncelleme çalışmalarının yanı sıra öğretmenlik
alanında da çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu bağlamda Öğretmenlik Mesleği
Genel Yeterlikleri yeniden hazırlanarak 2017 yılında Öğretmen Strateji Belgesi yayımlanmış
olup, öğretmenlikle ilgili yeni yeterlikler yanında güncel hedeflere ve
beklentilere bu belgede yer verilmiştir.
Bilindiği gibi öğretmenlikle ilgili temel görülen mesleki bilgi ve yeterlik alanları
vardır. Bunlar, alan bilgisi, pedagoji bilgisi, alan eğitimi (pedagojik alan) bilgisi
ve genel kültürdür. Ülkemizde mesleğe atanacak olan öğretmenlerin, kültürlü,
konu alanıyla ilgili bilgilere hâkim ve bu bilgilerin öğretimi konusunda oldukça
yeterli beceri ve donanıma sahip olmaları beklenir. Ancak yukarıda bahsi geçen
toplantılarda; ülkemizdeki mevcut öğretmenlik programlarının alan bilgisi ve
pedagoji bilgisi olarak kurgulandığı, programlarda alanın öğretimine ilişkin konuların
yeterince yer almadığı vurgulanmıştır. Çünkü, alan eğitimi bilgisi, konu
alanında geçen ilgili konu ve kavramların nasıl öğretileceğine ilişkin bilgi türünü
iv Güncel Yaklaşım ve Yöntemlerle Etkinlik Destekli Fen Öğretimi
kapsamakta olup; bir konuyu başkaları için daha anlaşılır şekilde çeşitli yaklaşım,
yöntem ve tekniklerle sunma becerisidir. Bu bağlamda alan eğitimi bilgisi yüksek
nitelikli öğretmen adaylarının yetiştirilmesine önem verildiği belirtilen ve 2018-
2019 öğretim yılından itibaren uygulamaya konulacak Güncellenen Öğretmenlik
Lisans Programları 28.05.2018 tarihinde YÖK’te tanıtılmıştır.
Öğrenen bireyler yetiştirmede öğretimde yararlanılan yaklaşım, model ve
yöntemler büyük önem taşımaktadır. Bunların etkili ve ilgili konulara yönelik
etkinlik destekli bir şekilde sunulması, öğrencilerde sunulan bilgileri açıklama,
yorumlama ve tartışma, bilgiyi kullanma ve keşfetme ile değerlendirme becerilerini
geliştirir. Dolayısıyla öğretmenlerin öğretim yaklaşım ve yöntemlerini iyi
bilmeleri ve kullanabilmeleri, nitelikli eğitim-öğretim için son derece önemli ve
gereklidir. Öğretimin niteliğini artırmak amacıyla disiplinler arası bir bakışla hazırlanan
bu kitapta, ortaokul fen bilimleri derslerinin öğretiminde kullanılan yaklaşım,
yöntem ve tekniklerin uygulamalı etkinlik örnekleriyle birlikte kullanımları
sunulmuştur. Alanın öğretiminde son zamanlarda kullanılan veya kullanılması
önerilen yaklaşım, model, strateji, yöntem ve teknikleri dayandığı bilimsel temeller
ile birlikte uygulamaya yönelik etkinlikler ile ele alan bu kitap, birçok kıymetli
akademisyenin katkılarıyla hazırlanmıştır.
Kitapta yer verilen konuların, mevcut fen bilgisi öğretmenliği lisans programında;
6. ve 7. yarıyıllarında yer alan Özel Öğretim Yöntemleri I ve II dersleri
ile güncellenerek bu yıl yürürlüğe giren programda yer alan sırasıyla 3. yarıyılda
Fen Öğrenme ve Öğretme Yaklaşımları, 5., 6. yarıyıllarda Fen Öğretimi 1 ve 2, 7.
yarıyılda Disiplinlerarası Fen Öğretimi, son yarıyılda Fen Öğretiminde Okul Dışı
Öğrenme Ortamları dersleri kapsamında sunulacak bilgilerle örtüştüğü düşünülmekte
olup kitap ilgili dersleri yürütecek olan öğretim elemanları için yararlanabilecekleri
önemli bir kaynaktır. Bu kaynak kitabın fen bilimleri öğretmenlerine,
öğretim elemanlarına, öğretmen adaylarına ve konuyla ilgilenenlere faydalı olmasını
dileriz.
Saygılarımızla,
Prof. Dr. Orhan KARAMUSTAFAOĞLU
Prof. Dr. Özden TEZEL
Prof. Dr. Uğur SARI
