Hanefi Mezhebinin Teşekku¨l Su¨reci

Hanefî mezhebinin teşekkül süreci, temelleri sahâbe döneminde atılan ve tâbiûn döneminde bir gelenek haline gelen ehl-i re’y ekolünün temsilcileri, Ebû Hanîfe ve öğrencilerinin öncülüğünde başlamıştır. Bir mezhebin kurumsallaşmasında sonraki nesillerin kurucu imamlara aidiyet geliştirmesi, onların görüşlerini rivâyet ve tedvin etmeleri, çalışmalarını onların metotları çerçevesinde yapmaları ve mezhep eğitiminin kurumsal bir yapıya bürünmesi, büyük önem arz etmektedir. Ebû Hanîfe’nin öğrencilerinin ve sonraki nesil Hanefî fukahânın kuzey Afrika’dan Horasan ve Mâverâünnehir’e, Yemen’den Cezîre’ye kadar uzak şehirlere dağılması, buralarda ders halkaları tesis etmeleri, geliştirdikleri siyasî ilişkiler ve kadılık gibi resmî görevler üstlenmeleri, Hanefî düşüncenin tanınmasını ve yaygınlaşmasını sağlamıştır. Hanefî fakihlerin usûl ve fürû alanında yaptıkları çalışmalar, özellikle muhtasar ve şerhlerin yazılması, fıkıh usûlünün tedvini ve nevâzil tarzı çalışmaların yapılması, mezhebin teşekkülünü sağlamıştır. Hanefîlerin diğer fırkalarla münasebetleri, özellikle Mâverâünnehir fakihlerinin bid‘at fırkalarıyla mücadelesi, Hanefî kimliğinin oluşmasında önemli bir rol oynamıştır. Elinizdeki bu kitapta sahabe döneminden başlanarak mezhebin teşekkülünü tamamladığı hicrî dördüncü asrın son çeyreğine kadar ehl-i re’y ekolünün Hanefî mezhebine evrilme süreci ele alınmıştır.