Haricilik Mezhebinin Doğuşu Bağlamında Din Siyaset İlişkisi

Haricilik, İslam Tarihinin ilk dönemlerindeki etkisini zamanla kaybederek -İbadiyye fırkasının halen mevcut olduğu- Uman, Zengibar ve Cezayir’in bazı yerleri dışında varlıkları ortadan kalkmış bir mezheptir. Bununla birlikte Hariciler’in görüşlerine benzer ya da paralel görüşler savunan, onlarla aynı yöntemi kullanan çağdaş İslami hareketler bulunmaktadır. Bu hareketlerin, Hariciler’le aynı ya da benzer sonuçlara ulaşmaları da zaman zaman karşılaşılan bir durumdur. Batılı bazı yazarlar, Hariciler’in görüşleriyle günümüzdeki kimi radikal İslamcı grupların görüşleri arasındaki paralelliğe dayanarak radikal hareketlerin doğuşunu İslam’a bağlama eğilimindedirler. Oysa her dinin bağlıları arasında radikal yorumlara sahip grupların mevcudiyeti, inkarı mümkün olmayan bilimsel bir tespittir. Bizce ilk Hariciler ile günümüzdeki bazı hareketleri doğru bir şekilde anlayıp yorumlama gereksinimi, Haricilik mezhebinin incelenmesini daha da önemli hale getirmektedir.