Hz. Osman Sonrası Mushaf Tarihi

Kur’an’ın nazil olduğu dönemden günümüze gelişi ana hatlarıyla iki aşamaya ayrılabilir. Birinci aşama Hz. Osman’ın ilk halifelik yıllarına kadar süren ve Kur’an’ın büyük oranda sözlü olarak aktarıldığı dönemdir. İkinci aşama da Hz. Osman’ın mushaflar istinsah ederek belirli merkezlere gönderdiği tarihlerden günümüze kadar devam eden ve Kur’an’ın “mushaf” denen yazılı bir form hâline getirildiği dönemdir. Aslında bu iki aşama birbirinden böyle kesin çizgilerle ayrılmaz. Çünkü sözlü dönemde yazılı form söz konusu olduğu gibi yazılı dönemde sözlü form da söz konusudur. Ancak birinci dönemde bazen yazılı form sözlü aktarıma göre şekillenebilirken ikinci dönemde, Hz. Osman’ın Kur’an öğretiminin çoğalttığı mushaflara dayalı olarak yürütülmesini emretmesi sebebiyle yazılı form sözlü aktarımın da belirleyicisi olmuştur. Elinizdeki bu çalışma Hz. Osman’ın mushaflar çoğaltıp belirli merkezlere göndermesinden günümüze kadar geçen ve Kur’an tarihinin ikinci aşamasını oluşturan süreçte mushafın ne gibi şekilsel özelliklere büründüğü sorusuna açıklık getirmektedir.