Bu çalışmada, kaynaklarda daha önce varlığı ile ilgili herhangi bir bilgi ya da kayıt bulunmayan ve Zülkarneyn ile İskender hakkındaki rivayetleri Kur’an’dan hareketle yorumlayan Hayreddin Hızır bin Mahmud bin Ömer el-‘Atûfî’nin tefsir türündeki İbret-nâme adlı eseri çeşitli açılardan ele alınarak incelemeye tabi tutulmuştur.
Giriş ve dört ayrı bölümden meydana gelen çalışmanın giriş kısmında, tefsir sözcüğünün lugat, ilim, terim, edebiyat ve tür açısından ihtiva ettiği anlamlar verilmiş ve tefsirin Klasik edebiyatta bir dini tür olarak şerh geleneği açısından önemi üzerinde durulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde, İbret-name eserinin müellifi Atufî’nin hayatı, sanatı ve eserleri hakkında bilgiler aktarılmıştır. İnceleme başlıklı ikinci bölümde, eser çeşitli açılardan incelemeye tabi tutularak, yazma nüshadan elde edilen bilgiler ışığında tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, İbret-name’nin eldeki tek nüshası olan müellif nüshasından hareketle eserin metni transkribe edilerek Latin harflerine aktarılmıştır. Son olarak, çalışmanın dördüncü bölümünde metnin tıpkıbasımına yer verilmiştir.
Tefsir türüne ait metinlerin şerh geleneği açısından önemini ortaya koymaya çalışan ve bu düşünceyi İbret-name’ye ait örnek bir metinle destekleyen bu çalışmanın, faydalı olması ve alanda yapılacak olan çalışmalara katkı sağlamasını tem enni ediyorum.
