İktisadi Gelişmenin Merhaleleri

Bu Kitap, bir iktisat tarihçisinin modern tarihin seyri hakkında yaptığı bir genellemeyi göstermektedir. Burada tarihin seyri, birbirini takip eden gelişme merhaleleri halinde ele alınmıştır. Her milli ekonominin tarihi seyrini bu şekilde gelişme merhaleleri halinde tasvir ve izah etmenin mümkün ve faydalı olacağı kanaatına varılmıştır. Gelişme merhaleleri görüşü hem iktisadi gelişme üzerinde bir nazariye, hem de, bütünüyle modern tarihe ait bir nazariye teşkil etmektedir. Gelişme merhalelerinin tahlili, Karl Marx’ın modern tarih nazariyesine karşı bir alternatif teşkil etmekte ve Marx’ın meselelere bakış tarzı ile son bölümde bir mukayese yapılmaya çalışılmaktadır. Buradaki tahlilde, bütün cemiyetlerdeki gelişmeler iktisadi bakımdan ele alınmakla beraber, bu görüş tarzı siyasetin, sosyal organizasyonun ve kültürün sadece ekonomiden çıkmış ve ona dayanan bir üstyapı olduğu manasına gelmez. aksine, daha başlangıçtanberi Marx’ın sırt çevirdiği ve Engels’in de ancak son yıllarda öğrenmek istediği bir bakış kabul edilmiştir: Yani cemiyetin muhtelif sektörleri birbirleriyle karşılıklı tesir halindedirler. İktisadi değişmenin siyasi ve içtimai neticeleri olmakla beraber, burada iktisadi değişme de iktisadi kuvvetler kadar siyasi ve sosyal kuvvetlerin de bir neticesi olarak görülmüştür.