İspanya iç savaşı, Avrupa’nın faşist projeler tarafından yok edilmenin eşiğine getiriliş sürecinin işaret fişeğidir. Muhafazakar siyasal anlayışın bir göstergesi olarak, düzen ve istikrar adına cumhuriyet projesini tarumar eden tek bir generalin marifeti olarak görülemez. Julian Casanova bu kitabında İspanya’da iç savaşa uzanan süreci tüm ayrıntılarıyla ele alıyor. Cumhuriyet fikrini, bu fikir etrafında örgütlenen siyasal kanatları, sınıfsal dengeleri, iktisadi durumu, dünya konjonktürünü ayrıntılı bir şekilde sahneye yerleştiriyor. Savaş süresince yaşananları, uluslararası tugayları, anarşist hareketin bir ülkenin kaderini nasıl korumaya çalıştığını, sol siyaset içindeki ayrışmaları, kilisenin gaddarlığa varan tavrını, direnişi ve ihaneti gözlerimizin önüne seriyor.
İspanya İç Savaşı’nın Kısa Tarihi, “tarih”ten niye ders alınması gerektiğini bir kez daha hatırlatıyor!
“Düzen, patria ve din atmosferi, demokrasi, cumhuriyet ve devrim atmosferini ayaklar altına aldı. Kısaca, Franco’nun uzun ve zalim diktatörlüğü, İspanya’nın 20. yüzyıl tarihinin, eğer diğer Batılı kapitalist ülkelerinkiyle karşılaştırılırsa, olağanüstü niteliğini ortaya koyar. Bu, iki savaş arasında Avrupa’da kurulup İkinci Dünya Savaşı sonrasına ulaşan, Portekiz’deki Salazar’ın diktatörlüğü hariç, tek diktatörlüktü. Hitler ve Mussolini öldü, Franco bir otuz yıl daha devam etti. Bu Avrupa iç savaşının, 1945’te sona eren bu nefret döneminin en karanlık yanı, İspanya’da daha uzun bir süre devam edecek olmasıydı.”
- Julian Casanova
