İstanbul Yahudi Cemaati’nin Tarihi

Minna Rozen İstanbul Yahudi Cemaati’nin Tarihi’nde, Konstantinopolis’in Rumca konuşan Romaniot Yahudi cemaatinin, İber Yahudilerinin gelişiyle uğradığı dönüşümü gözler önüne seriyor. İspanya ve Portekiz’den kovulan İber Yahudilerinin İstanbul’a sığınmasıyla, etnik açıdan çeşitlilik gösteren, yerinden edilmenin travma ve izlerini taşıyan bir Osmanlı topluluğu haline gelen İstanbul Yahudi cemaatinin çok katmanlı tarihiyle karşı karşıya kalıyoruz. Bu cemaatin kültürel ve toplumsal değerleri üzerindeki Osmanlı etkilerinin de izini süren Rozen’le birlikte, Osmanlı tarafından fethedilmiş İstanbul semalarında hayali bir kuşun kanatlarında bir yolculuğa çıkıyoruz adeta. 14. yüzyıl sonunda nüfusu günbegün azalan, adeta can çekişmekte olan Konstantinopolis’in de İstanbul’a; başka deyişle, emperyal bir güç olarak sahneye çıkan Osmanlı İmparatorluğu’nun başkentine dönüşümünü Yahudi cemaatinin tarihiyle birlikte adım adım izlediğimiz bir yolculuk bu. Prof. Minna Rozen Hayfa Üniversitesi’nde Yahudi tarihi profesörüdür. Özellikle Osmanlı Yahudilerinin tarihi ve diaspora araştırmalarında uzmanlaşan Rozen, Akdeniz havzasındaki Sefardi Diasporası’nın toplumsal tarihiyle ilgili İbranice, İngilizce ve Fransızca çok sayıda eser kaleme aldı. Bir dönem Tel Aviv Üniversitesi’nde ders verdi. Princeton Üniversitesi’nde de konuk profesör olarak dersler veren Rozen şimdilerde İstanbul Yahudileriyle ilgili incelemesinin 17. ve 18. yüzyılları kapsayacak ikinci cildi üzerinde çalışıyor. Rozen’in son dönemde yayımlanan çok sayıda eseri arasında The Last Ottoman Century and Beyond, the Jews in Turkey and the Balkans 1808- 1945 (2002) ile editörlüğünü üstlendiği Homelands and Diasporas- Greeks, Jews and Their Migrations (2008) da bulunuyor.