Anlaşıldığı üzere yeniden diriliş, hesap, cennet ve cehennem hayatıyla ilgili malumat veren Kur’an-ı Kerim, kabir hayatı ve azabına dair doğrudan bilgi vermemiştir. Kur’an’da bulunan bazı ayetlerden yola çıkarak kabir hayatının ve azabının yaşanacağı sonucunu çıkaran âlimler olduğu gibi, kabirde azap ve mükâfat nevinden herhangi bir şey yaşanmayacağını söyleyen farklı eğilimler de söz konusu olmuştur.
Bu gerekçe ile İslam düşünce tarihinde kabir hayatı, sürekli polemik konusu olmuş ve tazeliğini muhafaza etmiştir. Bu anlamda İslam’da sonradan zuhur eden itikadi/dinî/siyasi fırkalar arasında bu konu sürekli tartışılmış, kaleme alınan eserlerde kabir hayatı için müstakil başlıklar açılmış ve ilgili rivayetler bu başlıklar altına dercedilmiştir. Bununla beraber, İslam düşünce tarihinde kabir hayatını kabul eden ve reddedenler şeklinde iki grubun varlığı söz konusudur. Bu iki grup, günümüzde de varlıklarını devam ettirmektedir.
“Nedir Ne Değildir?” projesi çerçevesinde telif edilen 10 kitaptan oluşan bu seride, günümüzde sık sık tartışılan konular üzerinden ilmî disiplinlerin birbirleriyle ilişkileri, ayrıldıkları noktalar ve yöntem farklılıklarını göstermeye çalıştık. Aynı konuda, tefsir, hadis ve kelam olmak üzere üçü sabit, biri ise ele alınan konuya göre değişken olmak üzere dört ilim dalından dört uzmanın konuyu ele almalarını, ortaya koymalarını istedik.
Bizi bu projeyi gerçekleştirmeye teşvik eden etkenlerden biri, son dönemlerde dinî konularda yapılan tartışmaların düzeyinin oldukça düşmüş olduğunu gözlemlememizdir. Nitekim dinî tartışmalara yetkin olan ya da olmayan herkes katılabilmekte, hatta çoğu zaman konuşması gerekenlere söz verilmemektedir. Bu proje ile bilim insanlarının, görüşlerini polemik ortamı olmadan sükûnetle anlatmalarına zemin oluşturmaya çalıştık.
Proje, Müslüman bilim insanlarının, birbirlerini dışlamadan, ötekileştirmeden ve tekfir etmeden görüşlerini ortaya koyabilmelerinin imkânsız olmadığını bir kez daha göstermiştir. Okuyucu, bilim insanlarının birikim ve yaklaşımlarına dayanan görüşlerden dilediğini seçmekte özgürdür. Dilerse farklı görüşlerin kendince kabul edilebilir taraflarını alarak başka bir sentezle yeni bir yol da açabilir.
