Tarih ve sosyolojinin kitleler ve onun kavramsal bir araç olarak kullanımı üzerine formüle ettiği tanımlar ve açıklamalar her tarihsel dönemde farklılaşarak değişmektedir. “Kavramsal bir araç” olarak kitleler, kimi zaman faşizmi, kimi zaman bir isyanı ya da yüceltilen bir devrimi temsil etti. Son zamanlarda ise bu işlev yerini sermayeye karşı gösterilere, düzene karşı ayaklanmalara, muhalif eylemlere ya da “düzene uygun” gösterilere bıraktı. Kitleler, kalabalıklar her tarihsel dönemde yorumlayanların gözünde koşullara uygun olarak ya yüceltildi ya da aşağılandı.
Kitleleri Yeniden Düşünmek - Şiddet, Hukuk ve Demokrasi adlı bu çalışma, aynı adla düzenlenmiş olan konferansa sunulan bildirilerden oluşuyor. Konferansın ve kitabın amacı; kitlelerin, kalabalıkların her dönemde farklı olan görünümlerini, bunların iç dinamiklerini, dayandıkları değişken toplumsal koşulları da gözeterek yeni baştan düşünmek biçiminde özetlenebilir.
Kendi alanlarında uzman olan yazarların bir bölümü makalelerinde, kalabalıkların tanımlanması ve buna bağlı olarak kitle/kalabalık kuramının işlevi üzerine yorumlar yaparken; bir bölümü de kalabalıkların biçimlenmiş, belirli tiplerine, linç kalabalıklarına ve terörist topluluklara ilişkin analizlerde bulunmaktadır. Diğer yandan kitlelerin direniş felsefesini farklı yorumlarla ele alan Costas Douzinas gibi düşünürler de, kanun ile toplumsal düzen arasındaki farkın kapandığını, kitlelerin direnişinin hukuk politikası üzerinde yaratmış olduğu etkilerin dönüştürücü yanını incelerken, “hayatın yaşanılamaz ve itaatin katlanılamaz” olduğu noktada kalabalığın adeta bir siyasi aktör olarak büyüyüp, yeni tip bir politik aktivizm yarattığını öne sürer.
Yayınevi olarak, Zeynep Koçak’ın derlediği bu önemli çalışma, kitleleri anlamak için yeniden düşünme çabası içinde olan tüm okurlar için önemli bir başvuru kitabı olacağına inanıyoruz.
