Kur’an, dünyadaki her insan tarafından ne olduğu bilinen yeryüzünün en çok okunan kitabının adıdır. Çok okunmasının sebebi, okunmasının ibadet olduğuna inanılmasıdır.1 Bu inanç, “okuma” denilen eylemin içerisinden “anlama” eyleminin ayrılmasına sebep olmuştur. Böylece artık “anlamadan okumak” gibi bir faaliyetin mümkün olduğu kanıksanmıştır. Oysa Kur’an okumak dışında hiçbir okumanın “anlama”dan bağımsız düşünülemediğini her insan yakînen bilir. Öyle ki bir şeyi okuduğunu söyleyen birine anlayıp anlamadığının sorulması hakaret kabul edilir. Ancak Kur’an okumak hiçbir zaman okuduğunu anlamak manasını içermediği (!) için ne anlaşıldığına değil, kaç kere okunduğuna önem verilir olmuştur. Bu acınası muamele başka hiç bir kitaba değil, sadece Allah’ın kitabına yapılmaktadır.
İşte Allah’ın kitabına isim olmuş Kur’an kavramı da sürekli okunduğu halde bir türlü anlaşılamamış sayısız kavramların en önemlilerinden biridir. En önemlilerinden diyoruz çünkü Kur’an kavramı anlaşılmadan Kur’an’ın anlaşılması, Kur’an’ın bir metoda göre okunmasının gerekliliğinin fark edilmesi ve Rabbimizin öğrettiği bu metodun doğru kullanılması da mümkün olmamaktadır. Hatta bu muazzam metot görülmediği için Kur’an’ın Allah’ın kitabı olduğu da ispatlanamaz, dogmatik bir inanç halini almaktadır. Oysa bir kitabın “kur’an” olması o kitabın Allah katından gönderildiğinin en büyük ve en kesin delilidir.
Yine bu kavram doğru anlaşılmadan, Kur’an’ın önceki kitaplarla ilişkisinin sağlıklı bir biçimde kurulması ve insanlığa Allah’ın istediği şekilde bir tebliğ yapılabilmesi de olanaksız hale gelmektedir. Yüce Allah ilk insan ve ilk nebî Adem Aleyhisselam’dan son nebî Muhammed Aleyhisselam’a kadar çok sayıda nebî göndermiş ve gönderdiği nebîlerin tamamına kitap vermiştir.2 Bu kitapları da kendilerinden önceki kitaplarla aralarına koyduğu “tasdik, tebyin ve nesih” sistemleri ile birbirlerine bağlamıştır. Böylece bir vahiy zinciri oluşmuş ve bu zincir, son halkası olan Kur’an ile tamamlanmıştır. Belki de kavramın bu büyük önemi ve Allah’ın kitabını anlamadaki hayatî işlevi sebebiyle Kur’an kelimesi Rabbimiz tarafından son kitabın özel ismi yapılmıştır.
O halde Kur’an’ın Öğrettiği Kavramlar serimizin bu kitabında Kur’an kavramını yine bizzat Kur’an’dan öğrenmeye çalışalım. Çünkü;
Bu Kur’ân, en sağlam yolu gösterir. İyi işler yapan müminlere de büyük bir ödülün varlığını müjdeler. (İsrâ 17/9)
