Mebni Divanı

Gerçekliği sorgulama ve görünenin dışına geçme arayışı ile Osmanlı şairlerini etkileyen tasavvuf, bu şairlerin vazgeçemedikleri,yüzyıllar boyunca şiirlerinde incelikle işledikleri estetik bir unsurdur. Tasavvufun kalıplaşan mecazlarınıaşabilen klasik şiir, gerçek ve mecaz arasında gidip gelen ve belirsizleşen farklı farklı anlam katmanlarıda kurmuştur.

Mebni (ö.1308/1891)’yi tasavvufu amaç edinen, düşündüklerini açıkça dile getirmeyi tercih eden bir şair olarak kabul etmek gerekir. O koyu bir Bektaşidir ve özellikle nutuklarında tarikatinin düsturlarını doğrudan aşılamaya çalışan bir babaolarak karşımıza çıkar. Zaman zaman da hislerinin coşkunluğu ile konuşur. Mesela aşkı anlattığı gazellerinde sevgiliyi art arda gelen sahne ve duygu geçişleri ile baş döndürücü bir sürat içinde resmeder.Kerbela mersiyelerinde de Hüseyin’in ölümünü aynı hızla anlatır.

Mebni’nin, tek nüsha olan divanınınmetni,bu kitap ile gün yüzüne çıkarılmış, manzumeleri detaylı olarak incelenerek Hatayi, Nesimi, Fuzüli gibi şairlerle bağları kurulmuştur. İncelemede şairin vurguladığı Allah, Muhammed, Ali, On İki İmam Algısı, Kerbela, Dört Kapı-Kırk Makam gibi konular detaylı olarak ortaya konulmuş ayrıca Hurüfilik ve bunun yanında şairin klasik edebiyattan aldığı unsurlar için ayrı birer başlık açılmıştır.