Moğol İstilası (1220 - 1265)

Orta Asya’nın muhtelif bölgelerinde hayatlarını göçebe olarak devam ettiren Moğollar, XIII. yüzyılın başlarından itibaren Doğu ve Batı arasında muazzam bir güç haline gelmeye muvaffak olmuşlar ve Cengiz Han’ın 1206 yılında topladığı büyük kurultayın ardından Çin ve Türkistan havalisinden başlayıp Doğu Avrupa’ya kadar uzanan geniş bir sahayı hâkimiyetleri altına aldıktan sonra güçlü bir siyasî teşekkül olarak tarih sahnesine çıkmışlardır. XIII. yüzyılın bu haşmetli imparatorluğu sınırlarının genişliğine paralel olarak birçok kavim ile temas halinde olmuştur. Doğal olarak bu husus, Moğol tarihi hakkında bilgi veren muhtelif eserlerin teşekkül etmesine olanak sağlamıştır. Moğolların Anadolu ve Kafkasya’daki faaliyetleriyle ilgili en ayrıntılı bilgileri veren eserler ise Ermenilere aittir. Aknerli Grigor, Vardan Vartapet, Kilikyalı Hetum, Urfalı Vahram ve Başkumandan Simbat’ın vekayinâmeleri gibi Ermeni müverrihleri tarafından telif edilen eserler Orta Zaman Türkiye tarihi bağlamında önemli bir mevkiye sahiptir. Zikrettiğimiz Ermeni kaynaklarının içerisinde Moğollar hakkında neredeyse en tafsilatlı bilgileri veren eser, Genceli Kiragos’a aittir. Hazırladığımız bu eser, araştırmacılara ve konunun meraklılarına Türkiye Selçukluları, Memlükler, Altın Orda, İlhanlılar ve Hârezmşahlar ile ilgili değerli bilgiler sunmaktadır.