Elinizdeki eser Osmanlı döneminin son yıllarına şahitlik etmiş, yazar, edip, şair, öğretmen ve tarihçi gibi pek çok unvan ile yad edilen Muallim Nâci’nin tasavvuf dünyasını inceleyen bir çalışmadır.
Okur bu çalışmada Peygamber aşığı ve ehl-i beyt muhibbi bir edip olarak Muallim Nâci’nin duygu dünyası ve kalemine tesir eden tasavvufla buluşacaktır. Muallim Nâci Hz. Mevlânâ’ya bağlılığını şiirlerinde açıktan dile getirmekte ve bu bağlılığın mânevi ittihad açısından bütün Allah dostlarını kuşattığını eklemektedir. Tasavvufi bir duyuş içinde çocukluk yıllarını geçirdiği ve yetişkinliğinde bu dünyânın güzel örnekleriyle gönül sohbetlerini gerçekleştirdiği eserlerinden takip edilmektedir. Mesnevî hâfızı denecek şekilde Mesnevî’ye hâkimiyeti ve bu irfan halkasından son nefesine değin ayrılmadığı döneminin şahitlerince aktarılan hakikatlerdir.
Bu çalışma öncelikle yazarın eserlerinden hareketle başlamaktadır. Muallim Nâci’nin tasavvufî meşrebi ve dönemi sûfileri hakkındaki görüşleri çalışmanın birinci bölümünü oluşturmaktadır. İkinci bölüm Muallim Nâci’nin tasavvufî muhtevâya sahip kitapları, Esâmî’sinde yer verdiği mutasavvıflar ve eserlerinin kısmî tercüme ve şerhlerini gerçekleştirdiği sûfi şahsiyetlere ayrılmıştır. Üçüncü bölüm Muallim Nâcî’nin şiirlerinde var olan tasavvufî duyuşların izlerini takip etmektedir. Muallim Nâcî’nin şiirlerinde Tevhid ve Vahdet-i Vücûd Anlayışı, Hz. Peygamber Sevgisi, Ehl-i Beyt Muhabbeti -Kerbelâ Hüznü ve Şiirlerinde Öne Çıkan Tasavvufî Kavramlar son bölümün ana başlıklarını oluşturmaktadır.
