Osmanlı Gümrük Sistemi (1476-1620)

Osmanlı Devleti, önemli liman şehirlerini ve kervan yolları üzerindeki ticari merkezleri fethedince buradaki adet, gelenek ve kanunları miras olarak aldı. Bunlar, fetihten sonra yapılan ilk tahrirlerde kanunnamelere kaydedildi. Bu kanunnameler incelendiğinde Osmanlıların eski dönemin izlerini taşıyan ticaret ile ilgili uygulamaları ve gümrüklerin işleyişini çok büyük değişikliklere gitmeden benimsediği görülmektedir. Ancak konunun bu yönünün yeterince çalışıldığını söylemek mümkün değildir.

Erken dönem Osmanlı gümrükleri ile ilgili yapılan çalışmalar genellikle bir gümrük defterinin incelenmesi sureti ile hazırlanmıştır. Gümrük defterleri, ticaret ve gümrüklerle ilgili çok önemli veriler içermesine rağmen sisteminin işleyişine dair sağladığı bilgiler sınırlıdır.

Elinizdeki kitap, farklı Osmanlı arşiv kaynaklarından faydalanmak sureti ile Osmanlı gümrük sisteminin işleyişine odaklanmaktadır. Gümrüklerin kurumsal yapısı ve belli başlı personeli, vergilerin ne zaman ve hangi durumlarda tahsil edildiği, vergi oranlarının kim tarafından nasıl tayin edildiği, gümrüklerde yaşanan sorunlar ve bu sorunların çözüm yolları kitapta ele alınan başlıca konulardır.