“Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar”
İştirak
Osmanlı Sosyalist Fırkası (OSF), siyasal tarihimizdeki ilk partilerden biri olmasının yanında Türkiye’de kurulan ilk sosyalist parti olmasıyla da dikkat çekici. Özellikle Avrupa’da hızla gelişen sosyalizm akımının, dönemin şartları içinde Osmanlı topraklarıyla buluşmasını sağlayan Osmanlı Sosyalist Fırkası ve yayınları her bakımdan kapsamlı bir değerlendirmeyi fazlasıyla hak ediyor.
Selçuk Gürsoy, işçi sınıfı hareketlerinin ve sosyalizmin kısa bir tarihini anlatarak başladığı kitabında, Fırka’nın kurulduğu 1910’dan itibaren Osmanlı sınırları içinde de yaşanmaya başlayan sosyalizm mücadelesini ele alıyor. Dünya işçi sınıfı hareketleri yaklaşık 100 yıllık bir tarihi geride bırakırken, bu topraklara neredeyse tamamen yabancı sosyalizm fikrinde ısrar eden bir grup insanın çabalarını ortaya koyuyor; OSF’nin eklemlenmeye çalıştığı ve tasavvur ettiği sosyalizm anlayışının fikrî haritasını çıkarıyor.
İştirak, İnsaniyet, Sosyalist, Medeniyet gibi yayınları yasaklanıp kapatıldıkça yeni dergiler yayımlamaktan vazgeçmeyen, bir tür demokrasi ve özgürlük mücadelesi veren OSF’nin toplam 38 sayılık külliyatının tamamını sadeleştirerek anlatan Gürsoy, özellikle partinin ve dergilerin arkasındaki isim olan “İştirakçi” Hilmi hakkında doğru sanılan yanlışları da sergiliyor. İştirakçi Hilmi’nin kahramanlarından olduğu bir piyesin ilgili bölümleri de yine ilk defa bu kitapta yayımlanıyor.
Osmanlı’da sosyalizmin ilk temsilcilerinin düşünsel temelleri hakkında bütünlüklü bir fikir edinmek; sosyalizm anlayışlarının evrimini izlemek; dönemin çalkantılı siyasal ortamı içinde nerede durduklarını, hangi politikaları oluşturduklarını, çelişkilerini, tutarsızlıklarını ve uyarlamalarını görmek için çok önemli bir kaynak...
