Halka açık anonim ortaklarda ortaklıktan çıkarma ve satma haklarına Türk hukukunda ilk defa 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 27. maddesinde yer verilmiştir. Hakların kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar ise II27.3 sayılı Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliğ ile düzenlenmiştir.
Düzenlemeler ortaklık paylarının ve oy haklarının büyük kısmını elde eden hâkim ortağın, tam hâkimiyeti elde ederek ortaklık yapısını, azınlık pay sahiplerinin engeli ile karşılaşmadan şekillendirmesine ve ortaklığın halka açıklık statüsünü sonlandırarak borsa kotundan çıkmasına olanak sağlamıştır. Bunun yanı sıra hâkim ortak karşısındaki etkisini kaybetmiş olan azınlık pay sahiplerine ortaklıktan çıkarma hakkının karşı yansıması olarak satma hakkı tanınarak, bir zarara uğramadan paylarını hâkim ortağa satarak ortaklıktan çıkma imkânı getirilmiştir. Böylece çoğunluk-azınlık pay sahipleri arasında menfaat dengesi kurularak ortaklık işleyişinin devamı gözetilmiştir. SerPK’nın 27. maddesine kaynak teşkil eden temel düşünce kendini 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda da göstermektedir. Bu kapsamda çoğunluk pay sahiplerinin azınlıkta kalan pay sahiplerini ortaklıktan çıkarmasını ya da azınlık pay sahiplerinin paylarını çoğunluk pay sahiplerine satarak ortaklıktan çıkmasını sağlayan düzenlemeler, halka açık ortaklıklarda uygulama alanı bulmaktadır.
Tezimizde esas alınan temel hususlar, SerPK m. 27 hükmü ile dayanak bulan ortaklıktan çıkarma ve satma haklarına ilişkin sistemin tanıtılması, SerPK ve TTK’da yer alan benzer müesseseler ile karşılaştırılarak Türk hukukundaki yerinin tespit edilmesi, ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının doğumuna sebep olan hususların incelenmesi ve bunlardan biri olan ve pay alım teklifine dayalı ortaya çıkan ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının değerlendirilmesi ile birlikte ortaya çıkan Kanun ve ikincil düzenlemelerindeki eksikliklere çözüm aranmasıdır.
