Jön Türkler, imparatorluktaki etnik yeniden yapılandırmayı bir program çerçevesinde gerçekleştirmeye çalışmışlardır. “Direnenler ya da engeller çıkaranlar ya defolup gitmeli, sürülmeli ya da öldürülmeliydiler.” Jön Türklerin, Osmanlı ticaret burjuvazisini oluşturan Ermenileri yok edip, mal varlıklarını ve mülklerini paylaştırarak Müslüman-Türk sermayesi yaratma çabalarını, Kemalistler de geride kalan Hıristiyan unsurları hedefe koyarak aynen sürdürmüş; toplumsal altyapının yenilenmesi sürecini tamamlamaya çalışmışlardır. Başka bir deyişle Jön Türklerin başlatmış oldukları soykırım dalgası ve Türkleştirme politikasının devamı olarak, Ermenilerin ve Süryanilerin imhalarından sonra sıra sıra Rumlara gelmişti.
İşte elinizdeki değerli kitapta, araştırmacı-yazar Tamer Çilingir yakın tarihimizin tam da bu dönemine ışık tutmakta. Pontos’un tarihine kısa bir bakış attıktan sonra, Mustafa Kemal’in Samsun’a İstanbul Hükümeti ve İngilizlerin onayı ile müfettiş olarak gittiğini belgeleriyle ortaya koyarak, neredeyse daha ayağının tozuyla, Topal Osman, İpsiz Recep gibi yerel çetecileri görevlendirip Pontos Rumlarını tek bir köy kalmayacak biçimde toptan imhaya giriştiği; daha sonra, Yunanistan’ın da desteğiyle, biraz da Pontos Rum Soykırımı’nın örtbas edilmesi ve verili durumun meşruiyet kazanması hedefini güden mübadele işbirliğine gittiği gerçeğini önümüze sermektedir.
