1890 yılında yayımlanan Psikolojinin İlkeleri, psikolojiyi ciddi bir bilimsel disiplin olarak tesis eden, dönüm noktası niteliğinde bir metindir. William James, her bölümde ayrıntılı ve güçlü analizlere yer vererek ikna edici, uzun ve geniş bir tez derlemiştir. Metnin kapsamlılığı ve mükemmel sunumu, ruh sağlığı bilimini akademik ana akıma yaklaştırmada çok önemli bir rol oynamıştır.
Kitabın tamamı sezgisel olarak düzenlenmiştir: her biri belirli sayıda bölüme sahip iki cilt vardır. Bazı bölümlerin alt bölümleri olsa da, James kitabını yavan ve karmaşık bir yapıya büründürmemeye özen gösteriyor. Her bölüm, ister akademik ve tıbbi bir disiplin olarak psikolojinin rolü, ister insan beyninin çeşitli işlevleri olsun, belirli bir konuyu tanıtıyor, tartışıyor ve sonuçlandırıyor.
Kendinden öncekilerin kitaplarını iyi okuyan ve bilen William James, yine de özgünlükle doludur. Her ne kadar okuyucu, modası geçmiş olduğu korkusuyla kitabı bir kenara bırakma eğiliminde olsa da, bu tutum haksızdır: James'in öncülük ettiği fikirler, 19. yüzyılın sonunda olduğu gibi entelektüel açıdan taze ve düşündürücü olmaya devam etmektedir. Kitabın geçmişe ait olan tek bölümü, hayvanlar üzerinde yapılan nörolojik deneyler, ana metnin geri kalanından farklı bir yerde durmaktadır.
William James'in bu kitabı yayınlamasından bu yana psikoloji bilimi muazzam bir ilerleme kaydetmiş olsa da, Psikolojinin İlkeleri dünyanın dört bir yanındaki üniversitelerde pek çok psikoloji dersinde yardımcı metin olarak okutulmaya devam etmektedir. James'in ortaya koyduğu kavramlar ve insan psikolojisinin manevi unsuru üzerine yaptığı kişisel çalışmalar, bu alandaki profesyoneller ve akademisyenler tarafından yeni kitaplara ve tezlere ilham kaynağı olmuştur ve olmaya devam etmektedir.
William James aynı zamanda bu alanda daha önce çalışmalar yapmış olan ve bazılarına hayranlık duyduğu, bazılarını ise küçümsediği diğer isimlerin fikirlerini de özetleyip sunmaktadır. Ancak hepsi Psikolojinin İlkeleri'nde dikkate alınmakta ve alıntılanmaktadır. Geçmişe dönük zenginliğin yanı sıra alanda önemli olan her ana konuda genişliği hedeflemesi, bu ders kitabını diğerlerinden ayırmaktadır.
Psikolojinin İlkeleri'nin diğer kısaltılmış versiyonlarından farklı olarak bu baskı, tüm metni James'in kavramlarını daha iyi anlatabilmek için eklediği çok sayıda çizim ve diyagramla birlikte içermektedir. James'in notları da mevcuttur ve okuyucunun rahatça başvurabilmesi için her bölümün sonunda düzenlenmiş ve eklenmiştir.
