Melek, tarih öncesinden günümüze, kadim inanışlardan tek tanrılı dinlere dek farklı tezahürlerde olsa da tümcüleyin Bir olan Kelam’ı/ Söz’ü – ortak bir zeminde birleştirir. Bu zemin meleğin kavramsal olarak ait olduğu “Religion” (din) sözcüğünün kökeninde mevcuttur. “Religion”, Latince religio’dan gelir; anlamı bağlamak ya da bağlantılandırmaktır. İnsanları ayırmaz, bağlar. Savaşa değil, sevgiye çağırır. En çok da melekleriyle... Melekler ki, kadim çağlardan beri hep aynı göğün altında doğup ölen insan(lık)ın eşlikçisidir. Farklı zamanlarda, farklı mitlerde, farklı dinlerde, farklı sanatlarda, en çok da yazın dünyasında karşımıza çıkmıştır. Rainer M. Rilke’nin Duino Ağıtları ile Hertha Kräftner’in Bir Melek Çağırmak ve Dualar adlı metinlerindeki melek imgeleri İbrahimi dinlerden, Musevi-Hıristiyan ve İslam mistik geleneklerinden izler taşıyor. Tanrı’nın ölümüyle karakterize olan bir kriz çağında yaşayan iki Avrupa’lı şair meleklere sesleniyor. Savaşa karşı meleklere seslenen iki şair, bir anlamda insanlığın geleceği için (melek imgeli) poetik dualar ediyor. FKE.
GİRİŞ
İKİ ŞAİR: RAİNER M. RİLKE VE HERTHA KRÄFTNER
Yüzyıl Dönümünden II. Dünya Savaşına Kadar Avusturya Yazını
Yaşamı ve Poetikasıyla Rainer Maria Rilke
Post-Mortem Bir Ses: Hertha Kräftner
Rainer M. Rilke’nin Hertha Kräftner’e Etkisi
KUTSAL VE SANATSAL İZDÜŞÜMLERİYLE MELEK İMGESİ
Dinler Tarihinde Melek Kavramı
Semavi Dinlerde ve Kutsal Kitaplarda (Baş)Melekler
(Post)Modern Dünya ve Alman Yazınında Melek
(Post)Modern Batı Kültüründe ve Sanatında Melek
DUİNO AĞITLARI’nda MELEK VE İNSAN
Duino Ağıtları’nın Oluşum Tarihi
Rilke’nin İslamiyete Bakışı
Duino Ağıtları’ndaki Melek İmgesi
1. AĞIT (Uvertür)
Çığlık Motifi I
“Her Bir Melek (Niçin) Korkunçtur”?
Ontolojik Katmanlar ve İnsan Figürleri
Yaşam ve Ölüm Arasındaki Sonsuz Birlik (Bengi Akıntı)
2. AĞIT (Allegro Religioso)
Kreşendo: Melekler Hiyerarşisi
Ayna Simgesi
Birincil Tema: Melek-İnsan I
Yaşamın Bütünleyeni Olarak Ölüm
Yaşam ve Ölümün Bağlantı Merkezi: Kalp
Eşyanın Sırrı
İkincil Tema: Dönüşüm I
3. AĞIT (Adagio Mystico)
Dönüşüm II
Kendini Bil-mek/ Başlamak
Göğün Ters İmgesi Olarak Melekler
4. AĞIT (Andante Espressivo)
Yüreğinin Perdesi Önünde Oturan İnsan
Kukla/Melek/ İnsan Figürleri
Varlığımızda Saklı Genişlik Duygusu: Çocukluk
5. AĞIT (Allegro-Prestissimo)
İki Yaşam Modeli: Gezginler ve Burjuva Düzeni
“Subrisio Saltat.” ve Melek
“Hiçbiryerdelik” ve “O Yer”
6. AĞIT (Andante con brio)
Kamil İnsan Modeli Olarak Yiğit
7. AĞIT (Allegro-Vivacissimo)
Çığlık Motifi II
Çağrı Basamakları
Dönüşüm III: Vahdet’ül Vücud
8. AĞIT (Andante con Espressione)
Hayvanın ve İnsanın Görme Biçimleri
“Açıklık” ve “Karşıda Olmak”
Yeni Bir Dil ve Bilinç İstemi
9. AĞIT (Allegro-Assai)
Dönüşüm IV: Seyr-i Sülûk’un Tamamlanması
“İslamiyetin Meleğine” Açılan Anahtarlar
10. AĞIT (Final- Andante maestoso)
Poe-mi(s)-tik Topoğrafyalar
Ağıtların İslamiyetle ve Tasavvuf Felsefesiyle Diyalojizmi
Minör Düello (Guardini/ Buddeberg/ Rösch)
Annemarie Schimmel ve Ingeborg Solbrig’in Okumaları
Ağıtların Meleğinin İslamiyetle Bağı: Kamil İnsan
Bajo Continuo: Aşk Poetikası Olarak Duino Ağıtları ve Ağıtların Meleği
SONSÖZ
KAYNAKLAR
