Reel Sosyalizmin Çelişkileri’ne Methiye
“Minerva’nın baykuşu yalnız alacakaranlıkta uçar.” Hegel’in bu eski düsturu, 1991’de Socialist Register, Michael Lebowitz’in tam da çöküşü esnasında “reel sosyalizm”in doğası üzerine yazdığı makaleyi yayımladığında sanki doğrulanmış gibiydi. Bu yeni kitap oradan havalanıyor ama Lebowitz’in Kapital’in Ötesi(Beyond Capital) ile başlayarak Sosyalist Alternatif’e(The Socialist Alternative) dek tüm çalışmalarından güç alarak uçuyor. Yirminci yüzyıldaki sosyalizmi inşa girişimlerinin neden çuvalladığına dair bu yeni kitapta sunulan sağlam bakış açısı, yirmi birinci yüzyılın ilk büyük kapitalist krizinin ortasında beliren sosyalist yenilenmede vazgeçilmez bir unsur olmalıdır. Dolayısıyla öyle görünüyor ki baykuş gün ağarırken de uçuyor.
- Leo Panitch, editör, Socialist Register
Yirmi birinci yüzyılda sosyalizm istiyorsak geçen yüzyıldaki “reel” sosyalizmlerin neden genelde kapitalizm ile sonuçlandığını anlamamız gerekir. Bu kitapta Lebowitz teorik ve tarihsel olarak Sovyetler Birliği ve Orta Avrupa’da yaşanan sosyalizmin, öncü üretim ilişkilerinin işçi sınıfını zayıflatarak nihai aşamada sermaye mantığının (yöneticilerin temsil ettiği) öncü mantığını (partinin temsil ettiği) yendiği savaşta önemli bir rol üstlenmemesini sağlaması nedeniyle çöktüğünü ortaya koyuyor. Vardığı sonuca göre, öncü Marksizm’i reddetmeli ve en başından itibaren insan kapasitelerinin tam gelişimini aktif bir şekilde destekleyen Marksist bir sosyalizm vizyonunu benimsemeliyiz. Bu kitaptan öğreneceğimiz çok şey var.
- Martin Hart-Landsberg, iktisat profesörü, Lewis and Clark College
Michael Lebowitz’in son kitabındaki bütün tezleri olduğu gibi kabul etmeyebilirsiniz fakat bunun yirmi birinci yüzyıl sosyalizmi üzerine dönen uluslararası tartışmalara ciddi bir katkı sağladığını kabul etmek zorundasınız. Lebowitz, namı diğer “reel sosyalizm”in dramatik çöküşünden çarpıcı ve ikna edici dersler çıkardıktan sonra sivil toplumun üstünde ve üzerinde dikilmiş bir devlet tarafından dayanışma ve toplum değerlerine dayalı yeni bir toplumun kurulmasının imkânsız olduğunu öne sürüyor. Halk kendi koşullarını ve kendisini ancak kendisinin olan örgütler aracılığıyla -mahallede, toplumda ve ulusal düzeylerde- değiştirebilir.
- Micheal Löwy, eş yazar, Che Guevara: His Revolutionary Legacy (Olivier Besancenot ile birlikte)
Sovyetler Birliği’ni görecek denli uzun yaşasaydı Marx ne düşünürdü? Bu soruyu yanıtlamak adına Marx’ı yorumlayanlar arasından, Reel Sosyalizmin Çelişkileri’nde Marx’ın hiç de hoşnut kalmayacağını anlatan meşhur Marksist araştırmacı Michael Lebowitz öne çıkmaktadır.
- Robin Hahnel, iktisat profesörü, Portland State University
Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla birlikte sosyalizmin ölmediğini anlamak için ustalıkla yazılmış bu kitaba çok ihtiyacımız var.
