Roman Ne Anlatır

Edebiyat eleştirisi, 1980’li yıllardan itibaren, romanın kurgu ve yapı özelliklerine yönelmiş olsa da, Tanzimat’tan bu tarihe kadar roman eleştirisinin asıl konusu, romanın ne anlattığıdır. Böyle olması da doğaldır; çünkü başlangıcından bugüne, romanımızın en belirgin özelliği, siyasal, sosyal, kültürel bir arka plana ve ortama bağlı olarak gelişmesidir.

Bu kitap, romanımızın bu temel özelliğine bağlı kalarak, birbirine bağlı üç soruya cevap aramaktadır: Cumhuriyetten 2000’e, seksen yıllık Türk romanı, neyi anlatır; niçin anlatır ve hangi siyasal, sosyal, kültürel arka plana ve ortama bağlı olarak problemleri yansıtmaya çalışır? Bu soruları cevaplamak için, siyasal, sosyal ve kültürel ortam ile roman ilişkisi üzerinde durulduktan sonra, yaklaşık 60 roman tematik olarak şu şekilde tasnif edilmektedir:

1. Öncekinin Eleştirisi -Çözülüşün Hikâyesi: Abdülhamit’ten Mütareke’ye.

2. Milli Mücadele Romanı.

3. Hedef Anadolu: Öğretmenler.

4. Cumhuriyetten Osmanlı’ya.

5. Doğu Batı Arasında Yeni Bir Kimlik veya Köklerin İzi.

6. Sosyal Gerçekçiliğin Köylüleri.

7. Sosyal Gerçekçiliğin İşçileri.

8. Göç Kervanı Diziliyor/ Almanya Acı Vatan.

9. Turan’dan Türkiye’ye/Türkiye’den Turan Ülkelerine

10. Demokrasi ve Darbeler

11. Kentli Aydın Bunalıyor.

12. İdeolojilerle Hesaplaşma.

13. Popüler Romanlar veya Kitlenin Penceresi.

14. Dini Duyarlığın Yeni Sesi.

15. Biyografik/Otobiyografik Romanlar.

16. Postmodern Sularda