Rus İmparatorluk Belgelerinde Türkistan Milli Ayaklanması (1916-1917)

Çar II. Nikolay’ın (1894-1917) 25 Haziran 1916 yılındaki fermanıyla eş zamanlı olarak imparatorluğun Türkistan coğrafyasındaki 40 yıllık sömürüsüne karşı “millî” bir hikâye yazılmasına kapı açılmıştı. Ama Türkistan ve Bozkır Genel Valiliklerinde Rusya İmparatorluğu’na karşı 1916 yılının temmuz ayının başlarında meydana gelen olaylar tarih literatüründe genellikle ‘isyan’ olarak adlandırılmaktadır. Oysa ki 1916 olayları, Türkistan’da Rus tahakkümü altında yaşayan, ağır vergilerden ezilen, aşağılanan, hukuksuzluğa mahkûm edilen, verimli arazileri elinden alınan Türkistanlıların “milli” silahlı bir başkaldırısı olarak görmek mümkündür. Nitekim Rus İmparatorluk belgeleri bütüncül ve ayrıntılı olarak incelendiğinde Türkistan’daki 1916 olaylarının Çar fermanına bağlı olarak ani bir refleks üzerine gerçekleşmediği olayların sebeplerinin Rus işgalleriyle başladığı görülmektedir. Elinizdeki kitabın amacı, tarihe mal olmuş 1916 olaylarının Rus İmparatorluk belge ve raporlarına dayalı olarak ortaya koymak ve imparatorluğa karşı “Milli Ayaklanmada” bulunan Türkistan Türklerinin hakkını vermektir.