Safevilerin İlk Döneminde İktidar-Ulema İlişkisi

İran coğrafyasında iki asırdan fazla hüküm süren Safevî Devleti’nin (1501-1736) kuruluşu ve Şiîliğin resmî mezhep olarak ilan edilmesi İran tarihinde etkileri günümüze kadar devam eden köklü gelişmelerin ve değişikliklerin yaşanmasına yol açmıştır. Safevîlerin kurulmasıyla birlikte ilk defa güçlü şeklide devlet desteğine mazhar olan Şiî ulemâ, süreç içerisinde iktidar ortağı olmuş ve ayrı bir güç merkezi haline gelmiştir. Safevî Devleti’nin ilk elli yılında iktidar ulemâ ilişkisinin ele alındığı bu çalışmada, Safevî Devleti’nin kuruluşu, On iki imam Şiîliğinin resmî mezhep olarak ilan edilmesi, Safevî topraklarına hicret eden ulemânın kökenleri ve Safevîler döneminde fakih-sultan ilişkisi bağlamında ilk akla gelen âlim olan Muhakkik el Kerekî bağlamında onun dinî-siyasî nüfuzu, câir yönetimlerle olan ilişkileri, “sadr” makamı ve gaybet döneminde Şiî ulemânın otoritesine yapmış olduğu katkılar üzerinde durulmaktadır.