Halid Ziya Uşaklıgil.
Türk romanının kurucusu.
Romanları, hikâyeleri, mensur şiirleri, çevirileri, oyunları, mektupları, seyahat yazıları ve hatıralarıyla edebiyatımızın yapı taşlarından birisi.
Çocukluk, gençlik ve ilk yetişkinliğini uzun sürmüş 2. Abdülhamid döneminde geçirmiş bir entelektüel. Devrinin pek çok aydını gibi Abdülhamid’e muhalif.
İttihat ve Terakki başa geçip Abdülhamid sürgüne gidince yerine 5. Mehmet Reşad geçecektir..
Bu vesileyle Halit Ziya’nın hayatı da temelli değişikliğe uğrar.
İttihat ve Terakki adına, Dolmabahçe Sarayı’na ‘Mâbeyn Başkâtibi’ olarak atanır.
Saray bürokrasisinin bu önemli makamında hükümet ile padişah arasındaki ilişkilerde kritik vazife gören Halid Ziya, hem günün politik gelişmelerine şahitlik eder hem de geçmişe doğru kimi hesaplaşmalarda bulunur. Sonrasında farklı görevlendirmelerle İttihat ve Terakki hükümetleri adına faaliyet gösterir. Büyük bir yazar, keskin bir gözlemci ve vicdan sahibi bir insan olarak görüp işittiklerini, görüş ve düşüncelerini sonradan kaleme döker.
Saray ve Ötesi, büyük bir edebiyatçının kaleminden, 2. Abdülhamid, 5. Mehmet Reşad, İttihat ve Terakki yönetimi yanında devrin sosyal, politik ve kültürel ortamına dair yazılmış en değerli hatıratlardan birisidir. Önce tefrika edilmiş sonra da kitap olarak basılmıştır.
Saray ve Ötesi sadece içerdiği tanıklıklarla değil, Halid Ziya Uşaklıgil’in üslubuyla yazıldığı için de ayrıca değerli bir kitap.
Dr. Özge Şahin’in titizlikle dilini güncelleyip bilgi, not ve açıklamalarla zenginleştirerek yayına hazırladığı Saray ve Ötesi, günümüzde de değerini koruyor.
