İbnü’l-Cevzî, hicrî 6 (m. 12.) yy.da yaşayan ve ilmin neredeyse tüm dallarında uzman olan değerli Müslüman vaiz ve alimlerinden biridir. Elinizdeki kitaba göz attığınız zaman bu ilmî birikimini göreceksiniz. Müellif, “Telbîs-i İblîs / İblis’in Ayartması” isimli bu kitabında, çağının İslâm toplumunda çeşitli zümrelere ve eğilimlere mensup fertlerin, şeytana uyarak veya şeytanın vesvesesinin etkisiyle kendilerini ve birbirlerini nasıl kandırdıklarını anlatıyor. Öyle ki bu yolla vahyin (Kitap ve Sünnetin) ilkelerinin dışına çıkan, sapan, bidat işleyen veya hile yapan tüm grupları (ehl-i kitap, hafızlar, hadisçiler, fıkıhçılar, abidler, sûfîler, zahidler, alimler, şeyhler, müritler, ateistler, dindarlar, filozoflar vs.) ve bu grupların sapmalarını okuyacak, yanı sıra da müellifin bunlara verdikleri cevapları bulacaksınız.
Bu gözle bakıldığında İslâm tarihinin belki de en renkli ve kapsamlı tenkit/eleştiri eseriyle karşı karşıyayız ki dünyadaki veya İslam toplumundaki her meslek, iş, fırka, cemaat ve oluşum bu eleştiriden kendini kurtaramamıştır. Ancak alimin neşteri keskindir ama asla kontrolden ve insaftan yoksun değildir, çünkü ölçüsü Kur’an, sünnet, icma ve selefin kriterleridir.
Eserde müellif bir yandan beşerin zaaflarına ışık tutarak insanın iç dünyasına inerken; diğer taraftan “Kitab”ın dediğine uymayan dindarları sarsarak gaflet uykusundan uyandırmaya çalışır.
Eserin birinci vasfı, ferdî ve sosyal tenkitte şaheser olma yönü; ikinci vasfı, yazarın insan ruhunun en mahrem noktalarına nüfuz etmesinden doğan derin tahlil gücü; üçüncü vasfı ise kendi içinde tutarlı bir saldırı ve savunma metni olmasıdır.
Bu kitapta, şeytanın; İslam’ın doğuşundan bu güne kadar bütün ilkeleri, sembolleri, cemaat, kurum ve kuruluşları bağlamında yaydığı bütün şüphelerini, hilelerini ve ayartmalarını bulacak, bunlara verilecek cevapları görecek; bu sayede de gafletten kurtulup doğru yola/sırat-ı müstakime daha da sıkı sarılacaksınız!
