Siyasi-İtikadi İslam Mezheplerinde Tekfir Hicri İlk Üç Asır

Müslümanların birbirlerini tekfir etmelerinin birçok sebebi bulunmaktadır. Dinî kaynakların farklı zihniyet ve bakış açılarıyla yorumlanması, hakikatin yegâne temsilcisi olma inancıyla hareket edilmesi, farklı görüşlere tahammülsüzlük ve taassup gibi sebepler, karşıt fırka ve görüş sahiplerinin dalâlet, sapkınlık ve/veya dinden çıkmakla suçlanması sonucunu doğurmaktadır. Karşılıklı bir etkileşimin tezahürü olarak görebileceğimiz tekfir olgusunun somut hâle gelmesinde, kelâmi-itikadi nitelikli tartışmaların yanı sıra siyasi olayların da oldukça önemli etkisi bulunmaktadır. Bu bakımdan tekfir, basit bir olgudan ziyade hem siyasi hem itikadi boyutları bulunan, sosyal etkilere sahip olan çok yönlü ve karmaşık bir olgudur. Bu çalışmanın amacı, tekfir olgusunun nasıl başladığını, hangi bağlamda ve ne gibi şart ve zeminlerde tezahür ettiğini, arka planında yatan siyasi, sosyo-kültürel ve dinî sebeplerini, tarihsel süreç içerisindeki gelişim ve kırılma evrelerini İslam mezhepleri tarihi disiplininin ilkeleri doğrultusunda analiz etmektir.