Elmalılı, yaşadığı dönemde ilmî birikimi, üstlendiği resmî görevler ve farklı konularda verdiği yüksek tahsil dersleri vesilesiyle geniş bir kitle ile temasta bulunmuş; öğrencilerinin, ilim, sanat, edebiyat ve irfan ehlinin kendisini sık sık ziyaret ettiği ve istişarede bulunduğu bir şahsiyet olarak, farklı alan ve çevrelere etki etmiştir. Gerek yurt içinde gerek dünyanın farklı coğrafyalarında bulunan ilim ehlinin gösterdikleri rağbet ve fikirlerine verdikleri önem, kendisine yazılan mektuplarda ifadesini bulmakta ve bu etkileşimin yazılı olarak da devam ettiği görülmektedir.
Elmalılı’nın, 111 sayfadan oluşan ve 1926-42 tarihleri arasındaki 16 yılı kapsayan 50 adet resmî ve özel mektubu; bilhassa Diyanet İşleri Başkanlığı ile imzaladığı sözleşmeler sonrasında tefsir ve mealle alâkalı yaşadığı olayların içyüzünü ve bunlara karşı gösterdiği duruşu, dirayet, sabır ve sebatı gözler önüne sererken; ailesi, arkadaşları ve talebeleri ile olan karşılıklı hürmet ve muhabbete dayalı çok nahif ve seviyeli davranış ve ilişkilerini de net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Elmalılı’nın yaşadığı olaylara, evine, ailesine, tefsir ve meal çalışmalarını gerçekleştirdiği odasına, duygu ve düşünceleriyle gönül dünyasına bir nebze de olsa misafir olduğumuz bu çalışma ile; münzevi bir hayat yaşayan merhumun arkadaş ve talebelerini sık sık evinde misafir ederek onlarla sohbet etmesine, çevresiyle sürekli ilgilenmesine, tefsir ve mealin tamamlanması için gece-gündüz demeden üstün bir gayretle çalışmasına, yapılan tüm tazyik ve müdahalelere rağmen, dönemin şartları içerisinde asla taviz vermemesine, insanlara olan muamelesi ve muhataplarına hitabı ile, bir ilim ve irfan adamında bulunması gereken özelliklerine ve daha nice üstün ahlâki vasıflarına şahit olacağız.
