Sufîlerin Saadet Tasavvuru İmam Gazali Örneği

İmam Gazali'ye göre bir ilmin değeri, o ilme konu olan malumun değeriyle doğru orantılıdır. Kainatta Allah Teala'dan daha değerli bir varlık olmadığına göre en yüce ilim Allah'ı, sıfatları ve fiilleriyle birlikte tanımayı ifade eden marifetullahtır. İnsan, marifetullah sayesinde kemale erer; kemali oranında da saadete ve Allah'a yakınlık derecesine yükselir. Marifetullahın elde edilmesi, insanın asıl yaratılış gayesini teşkil eder. Bu itibarla insanın, yaratılış gayesinden uzaklaşıp yalnızca hayvanlarla ortak olduğu dünyevi meşguliyetlere dalması, onun için en büyük zillet sayılır. Zira bu durumda insan, Allah'a yakın olan "mukarrebûn" melekleriyle paylaştığı marifetullah makamından uzaklaşarak hayvanlık seviyesine düşmüş, böylece insanlık onurunu ayaklar altına almış olur. Bu nedenle insana yakışan, kendisini saadete eriştirecek olan marifetullah ile donanıp asli şerefini muhafaza etmektir.