Sünen’üt-Tirmizî (el-Câmi’us-Sahih)
Kütüb-i Sitte’den“el-Câmi’us-Sahih”in müellifi, muhaddis, İmam Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre et-Tirmizî(Ö. 279/892) Hicri, 209 (M. 824) yılında Özbekistan sınırları içinde bulunan Tirmiz'e bağlı Buğ köyünde doğdu.İmam Tirmizî 235 (M. 849) yılı civarında hadis tahsiline başladı.İmam Buhârî, İmam Müslim ve Ebû Dâvûd gibi muhaddislerden hadis öğrendi. İmam Tirmizî, uzun süre Buhârî’nin talebesi oldu, ondan pek çok hadis rivayet etti ve Fıkh’ül-Hadîs’i öğrendi.İmam Tirmizî, el-Câmi’us-Sahih’i tamamladıktan sonra onu Horasan, Irak ve Hicaz bölgelerindeki âlimlere gösterdi, onların takdir ve tasviplerini aldı. İmam Tirmizî 13 Receb 279’da (9 Ekim 892) Tirmiz’e bağlı Buğ köyünde vefat etti. İmam Tirmizî, Hadisleri seçerken bir fakihin o hadisi delil olarak kabul etmesine özellikle dikkat ederdi.
İmam Tirmizî’nin“Kütüb-i Sitte’ye” dâhil olan bu eseri, kaynaklara (Câmi’ut-Tirmizî, Sahîh’ut-Tirmizî, el-Câmi’us-Sahîh, el-Müsned’üs Sahîh, el-Câmi’ul-Kebîr) gibi değişik adlarlageçmişve daha çok “Sünen’üt-Tirmizî” adıyla meşhur olmuştur. Sadece ahkâm hadislerini değil, diğer konulara dair hadisleri de ihtiva eden ve İmamTirmizî’nin 270 (M. 883) yılında tamamladığı bu esere “Sahih” denilmesinin sebebi, eserin ihtiva ettiği hadislerin büyük kısmının sahih olmasındandır. İmam Tirmizî’ninel-Câmi’us-Sahih’ihakkında Hicaz, Irak ve Horasan âlimleri“Kimin evinde bu kitap bulunursa onun evinde konuşmakta olan Peygamber var demektir”demişlerdir.El-Câmi’us Sahîh, Kütüb-i Sitte içinde Buhari ve Müslim’den sonra üçüncü sırada yer almaktadır. El-Câmi’us-Sahîh, 2496 baptan meydana gelip3956 hadis ihtiva etmektedir.
Sünen’üt-Tirmizîve diğer muteber hadis kitaplarının birçok tercümesi bulunmaktadır. Ancak bu tercümelerin birçoğu iyi niyetle de olsa şerh ve ilave görüşlerle okuyanları belirli oranda mütercimin şahsî görüşlerine yönlendirmektedirler. Bu yönlendirmelerin ne derece isabetli olduğu ise tartışılmaktadır. Bu sebepten dolayı elinizdeki tercümede yorum ve yönlendirme yapılmayarak hadislerin tercümesi mümkün mertebe aslına uygun yapılmaya çalışılmıştır. Tercümede ilk râviler esas alınmıştır. Kitap 44 ana bölümden (Kitap) meydana gelmekte ve 3956 hadis ihtiva etmektedir. Bazı yerlerde çok kısa terim, tabir ve yer isimleri hakkında bilgi verilmiştir. İçindekiler bölümüne sadece ana bölümler alınmış yaklaşık 2496 civarındaki bab başlıkları alınmamıştır.
Sünnet, Kur’an’dan sonra ikinci asıl kaynaktır ve İslâm'ın pek çok hükmü, İslâmî müessese ve esasların bütünlüğü sünnetle tamamlanmıştır. Sünneti reddedip Peygamber (s.a.v)’i devre dışı bırakmak isteyen bazıları, “rivayetinde bir sıkıntı var” sözüne can simidi gibi sarılırken, tarihin çöplüğüne atılmış ve ne idüğü belirsiz bazı âlim bozuntularının görüşlerine hiç bir tahkik yapmadan sarılmada bir sakınca görmemektedirler. Demek ki aradıklarını oralarda bulmaktadırlar. Evet, bazı hadislerde rivayet sıkıntısı olabilir ama bunlar elimizdeki sahih kaynaklarda zaten belirtilmiştir. Bilhassa fakihler bu konuyu kılı kırk yaracak şekilde titizlikle incelemişlerdir. Bu tiplerin, lafı eveleyip gevelemeden niyetlerini açıkça söyleseler içerisinde bulundukları şaşkınlıkları daha rahat anlaşılabilir.Bu eserPeygamber (s.a.v)’i, sahabeyi, asr-ı saadeti ve o dönemdeki yaşayış ve uygulamaları anlamak ve hayatımızı o döneme göre düzenlemek niyetiyle okunmalı ve istifade edilmelidir.
- Mehmet Türk
Mütercim
