Tarihte Fütüvvet ve Ahilik

Ahilik, bir Ortaçağ esnaf teşkilatıydı. Batı’daki lonca teşkilatının, Türkleştirilmiş ve İslamlaştırılmış bir modeliydi. Aslında, ekonomik bir müessese olarak kurulmuş olsa da, zamanla ekonomik olduğu kadar İslami ve insanî renkleri de olan bir müessese mahiyeti kazandı. Ona bu renkleri biz kattık. Nitekim, bu teşkilatın bir diğer ismi olan “fütüvvet”; cömertlik, eliaçıklık, mertlik, delikanlılık manalarına geliyordu. Daha evvelki devirlerde Bizans’ta, Türk-İslam dünyasında Selçuklularda bulunan bu müessese, Osmanlılarda devam etti.

Ancak Batı Avrupa’da tamamen, çalışanların Feodal Bey lehine kontrol ve istismarını hedefleyen bu müessese, Selçuklular ve bilhassa da Osmanlılarda, çalışanların ve tüketicilerin korunmasını hedefliyordu. Dolayısıyla, iktisadi yönüyle bir esnaf teşkilatı olan Ahilik, manevi yönüyle âdeta bir tarikat gibiydi. Kendisine ait ahlaki, insanî ve dini kaideleri vardı.

Bu yönüyle de cemiyetin sadece ekonomik gelişimine değil, sosyal, kültürel, insani ve manevi gelişimine de hizmet ediyordu. Umut Güner’in Dini, Siyasî ve Sosyal Yönleriyle- Tarihte Fütüvvet ve Ahilik adlı bu kitabı, Türkiye Selçukluları döneminde Anadolu’nun maddî-manevî yapılanmasını idrak etmeye katkı sağlayacak bir çalışmadır.