Tasavvuf ve Budizm İlişkilerine Dair Bir Risale: Havz-ı Hayat

Havz-ı Hayat aslen Budizm'e ait olduğu söylenen Amritakunda adlı bir eserin Arapça, Farsça, Türkçe ve Urducaya çevrilmiş halidir. Adı bilinmeyen bir yazar tarafından kaleme alınan bu metnin, 1212 yılında Türk ordularının Bengal'in doğu bölgelerini fethettiği zamana tekabül eden tercüme hareketi sürecinde gün yüzüne çıktığı iddia edilmektedir. Eser önce Arapçaya çevrilmiştir. Şettârî tarikatının tanınmış şeyhi Muhammed Gavs (ö. 1563), Havz-ı Hayat'ın Arapça nüshasını Bahru'l-Hayat başlığı ile Farsçaya tercüme etmiştir.

Risalenin, çoğunluğu İstanbul'da olmak üzere, yaklaşık kırk beş Arapça nüshası mevcuttur. Havz-ı Hayat, 19'uncu yüzyılın sonlarına doğru Arapça metin esas alınarak, iki defa Osmanlı Türkçesine tercüme edilmiştir. Eser, İstanbul'daki Mevlevi tarikatı çevrelerinde revaç bulmuştur.