Teori ve UygulamadaKarşılıksız Çek Suçu

Çek ile ödeme yapılması ve bu şekilde yapılan ödemelere duyulan güven, hem ulusal hem de uluslararası ticari hayatın vazgeçilmez unsurlarından biridir. Bu nedenle çek ile ödemelerin düzenlenmesi, ileri tarihli çeklerin akıbeti, çekin karşılıksız çıkması vb. sorunlar daima gündemde olan bir konu olmuştur. Çek, doğal ve zaruri olarak kanun koyucu tarafından diğer kambiyo senetlerinden (bono, poliçe) farklı düzenlemelere tabi tutulmuştur. Farklılığın en belirgin olduğu nokta ise, diğer kambiyo senetlerinden farklı olarak çek bedelini (karşılığını), kanunda belirtildiği şekilde ilgili hesapta bulundurmakla yükümlü olanların, bu yükümlülüklerini yerine getirmemelerinin kanun koyucu tarafından suç olarak kabul edilmiş olmasıdır. Başlangıçta, "karşılıksız çek düzenleme" fiili suç oluştururken sonrasında fiil, "çek ile ilgili karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme" şeklini almış; suçun oluştuğu an, suçun adı, suçun türü, yargılama usulü gibi ana hususlar değişmiştir.

Bu çalışma kapsamında, uygulamada telaffuz edilegelen şekliyle "karşılıksız çek suçu" ayrıntılı bir şekilde ele alınmış olup bu konuda yayınlanmış ve/veya yayınlanmamış birçok yüksek mahkeme, yerel mahkeme kararı ile güncel tartışmalara yer verilmiştir. Suçun unsurları ve özellik arz eden diğer hususlar ile yargılama usulü, uygulamadaki tartışmalar ve kabuller göz önünde bulundurularak açıklanmıştır. Çek karşılığının ilgili hesapta bulundurulmaması fiiline ilişkin farklı sorunlar ve sorulara cevap verme gayretindeki bu çalışma, uygulayıcılara ve diğer tüm ilgililere yol gösterme açısından önemli bir kaynaktır.