Hayvanları yalnızca 4 Ekim Hayvanları Koruma Günü’nde değil daima hatırlamak ve ne denli vazgeçilmez olduklarını yansıtabilmek temennisiyleToplumsal Tarih,Ekim 2019'da, "İnsanın Kadim Dostu: Hayvanlar" başlıklı özel bir dosya ile insan-hayvan ilişkilerinin mülkiyet temelli, duygusal, sosyo-ekonomik gibi çeşitli yönlerine odaklanıyor; insan-hayvan etkileşimlerinin zengin tarihinden örnekler sunarak, hem yeni gelişen bu alanı Türkçe literatürü takip eden okuyuculara tanıtmayı hem de bu alandaki çalışmaları cesaretlendirmeyi ve akademik olmayan okurlara da sevdirmeyi hedefliyor.
Burcu Kurt editörlüğündeki Ekim 2019 dosyasının ilk makalesini kaleme alan İrvin Cemil Schick; İslam dininin ve Müslüman Türklerin köpeklere dair bugünküne benzemeyen korumacı tavırlarını, İslamiyet öncesi Türk kültürü ile Orta Doğu kültürlerinin yarattığı sentezi inceleyerek ele alıyor. Osmanlı tarihinde hayvanların rolüne değinen ilk ve kült araştırmacılardan biri olanAlan Mikhail;Mısır’ın geçimlik erkenmodern tarım ekonomisinden ticari tarıma, büyük toprak sahipliğine ve yoğuninsan emeğine dayalı bir ekonomiye geçiş sürecini ehil hayvanların sayısındaki düşüşle açıklayarak, hayvanların Osmanlı Mısır’ındaki merkezi önemine dikkat çekiyor.Semih Çelik ise benzer bir noktadan hareketle Kocaeli köylülerinin, ormana ve tarıma bağlı ekonomisinin merkezinde olan mandalar üzerinden yürüttükleri mücadeleyi mercek altına alıyor ve bugünküekolojik tahribata karşı direnen köylülerin tarihsel arka planına ışık tutuyor.
Dosya dışındaki sayfalarımızda yer alan AnnaVakali’nin makalesi; Selanikli Hacı Tayyib örneği üzerinden, Tanzimat döneminin tümmerkezileştirme çabalarınarağmen hemvilayetlerdeki görevlileri denetimaltında tutmakta hem de vilayetlerikendisi için nüfuzedilebilir kılmakta zorlanan ve yerel görevlilerin yolsuzlukvakalarına müdahale etme, bukişileri cezalandırma konusunda isteksiz davranan merkezi bürokrasiyi ele alıyor.Hazal Özdemir’in makalesi, daha önce Doğu Anadolu’dan Kuzey Amerika’ya yönelen Ermeni göçünü kontrol altına almaya çalışan Osmanlı Devleti’nin pasaport politikalarını incelediği makalenin devamı olarak; fotoğrafları, şehirlere, çekildiği günlere, fotoğrafçılarına, kullanılan arka plan ve dekorlara odaklanıyor. Barış Celeb;27 Mayıs darbesinin ardından Milli BirlikKomitesi’nin iktidarı ele almasıyla yeniden başlayan Türkçe ezan polemiğinin 1961yılındaki genel seçimlere kadar süren inişli-çıkışlı sürecini ve bu süreçteki kırılma noktalarını ele alıyor. Ali Akyıldız’ın makalesi;en sağlam tarih kaynaklarından biri sayılan arşiv belgelerinin verdiği bilgilerin güvenilirliğini, 19. yüzyılın son çeyreğinde yaşanan bir örnek olay ve bir ayrıntı üzerinden sorgulayarak ve bir yöntem tartışması açıyor.Kitabiyat köşesindeki makalesiyle İlhami Tekin Cinemre ise, Sebeos’a atfedilerek Türkçeye kazandırılaneserin akademik formasyondanyoksun ve adeta bir roman gibiçevrilmesinin ortaya çıkardığı eksikliklere dikkat çekiyor.
Emel Seyhan’ın hazırladığı “Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay” sayfalarında ise Ekim 1919’da basında yer almış haber kesitlerinden bir derleme sunuluyor.
