Tanzimat’tan evvelki ıslahat ve sonraki modernleşme sürecinde, Osmanlı İmparatorluğunun ekonomik, askeri ve politik tedbirleri ile edebiyat dışı etkenlerde gelenekten moderne değişim nasıl gerçekleşmiştir? Bu alanlardaki değişim edebiyatı hangi noktalarda etkilemiştir? Lale Devri’nde Nedim’in şiire getirdiği farklı ses ve 18. asrın sonunda Giritli Aziz Efendi’nin hikayede açtığı yol, bu iki türde ne gibi değişikliklere sebep olmuştur? Yenileşme veya modernleşme sürecinde özellikle 19. yüzyıldaki gelenek-modern mücadelesi yahut bu iki kavram üzerinden yürüyen değerler çatışmasının edebiyata yansımaları nelerdir? Geleneksel edebiyat bir taraftan kendi içinde yenileşmeye çalışırken diğer yandan gücünü kırmak için uğraşan yeni edebiyata karşı nasıl bir mücadele vermiştir? Gelenekselin eriyişi ve modernin yükselişi nasıl olmuştur? Edebiyatçılar, gelenek modern bağlamında dilin kültürel ve estetik formlarında nasıl dolaşmıştır? Edebiyat geleneğimizin en eski türlerinden olan şiir ve hikâyede biçim, içerik ve işlev bakımından modernleşmeyle birlikte ne gibi değişiklikler söz konusudur? Osmanlı aydınlanma veya modernleşmesinde, edebiyat nasıl bir işlev üstlenmiştir? 19. yüzyıl edebiyatçılarının gelenek ile modern arasında kalarak düştükleri ikilemin (düalizmin) sebepleri nelerdir? Devrin edebiyatçıları, ne ölçüde geleneğe bağlı kalmış veya yeniden yana tavır almıştır? Gelenekten moderne değişim, Türk edebiyatına neler kaybettirmiştir veya kazandırmıştır?
