Türk ve Avrupa Birliği Hukuku'n daAcentenin Denkleştirme İstemi (Portföy Tazminatı)

Günümüzde ürünün üretilmesinden ziyade satışı ve pazarlanması, onun tüketici ile buluşması ve tüketimi daha önemli hale gelmiş ve asıl yatırımlar bu alanda yapılmaktadır. Tüketiciye bir ürünü ulaştıran dağıtım kanallarından belki de en önemlileri acente ve benzeri ticari ilişkilerdir. Satış, dağıtım, pazarlama gibi hususlarda uzmanlaşmış acenteler, üreticinin ürünleri ile müşteri arasında bir bağ kurarak hem ürünün tüketiciye ulaşmasını sağlar hem de üreticiyi birçok ek maliyetten kurtarır. Acentelik ve benzeri ilişkilerin ticaret içerisinde bu kadar yoğun yer aldığı Türkiye ve Avrupa Birliği'nde, acentelik ilişkilerinde en büyük problemi oluşturan denkleştirme istemi konusunun karşılaştırmalı şekilde incelenmesinin önem arz etmektedir.

Bu anlamda çalışmamızda genel anlamda acentelik sözleşmesinin özellikleri, tarafların hak ve yükümlülükleri, bu sözleşmelerin sona ermesi ile sözleşmenin sona ermesinin hukuki sonuçları incelenerek, denkleştirme isteminin temel özellikleri, talep edilebilme koşulları ile karşılaştırmalı hukuktaki durumu üzerinde durulmuş ve denkleştirme isteminin altında yatan hukuki sebebin ne olduğu sorusuna yanıt aranmıştır.

Son bölümde ise, denkleştirme talebinin hesaplanmasında örneklerden ve mahkeme kararlarından yararlanılarak bir yöntem ortaya konmaya çalışılmış, denkleştirme talebinin vazgeçilmezliği ve önceden ödenmesi mehaz hukuklarla karşılaştırmalı olarak incelenmiş, del kredere sorumluluğun etkisinin ne olacağı sorusuna yanıt aranmış, kıyasen uygulanan sözleşmelerde dikkat edilmesi gerekenler incelenmiş, ihaleye aracılık yapan acentelerin denkleştirme imkanının olup olmadığı, sözleşmenin devri ve sözleşmede yapılan esaslı değişikliklerin denkleştirmeye etkisi incelenmiş, günümüzde platform ekonomisinin merkezi olan dijital acentelerin durumu ve denkleştirme hakları incelenmiş, denkleştirme hakkının talep süresi, dava zamanaşımı ve ikame edilecek davanın niteliği gibi denkleştirme isteminde özellikle uygulamada karşılaşılan hususi problemlerin çözümlerine ilişkin karşılaştırmalı hukuktan yararlanılarak çözüm önerileri sunulmaya çalışılmıştır.